Grand Crus des Bordeaux 2012
‘2012 had toch rotweer’. Deze opmerking wordt herhaaldelijk gemaakt in de week voorafgaand aan de jaarlijkse primeurs tastings in Bordeaux. Het moet gezegd worden: 2012 doet het ergste vrezen. Hoe was 2012 in ons geheugen: een koude winter met veel sneeuw, een warm tot zeer warm voorjaar, een volledig verregende zomer en een redelijk droog najaar. Veel regen is nooit goed voor druiven als ze op weg zijn naar volwassenheid en dat is net in de zomer. Kortom: de verwachtingen waren niet hoog gespannen.
Ieder jaar weer: het weer
De Union des Grand Crus de Bordeaux, die die jaar veertig jaar bestaat en even zolang gastheer is voor de journalisten en andere professionals, gaat niet over een nacht ijs als het gaat over de analyse van het weer. Zeven experts, waaronder Kees van Leeuwen van Cheval Blanc, voerden onder de vlag van de faculteit der oenologie van de Bordeaux Segalen Universiteit en het Bordelaise Instituut van Wijngaard en Wijn Wetenschappen een gedegen analyse uit van de weersomstandigheden. Dit uiteraard in vergelijking met andere jaren.
De UGCB tempert de verwachtingen door te zeggen dat er niet valt op te boksen tegen de topjaren 2009 en 2010. Dat gold voor 2011 en dat geld nu ook voor 2012. Anderen reppen weer over het ‘vergeten’ jaar 2007, waar 2012 dan weer mee vergeleken wordt. Het jaar 2007 was geen groots jaar, maar valt nu – zeven jaar dato – ongelofelijk mee. Het kan dus alle kanten op.
Analyse 2012
Het jaar 2012 had een lange rijping door een veel te natte lente, een uitzonderlijk droge zomer – in tegenstelling tot die in Nederland – en een onrustige herfst waardoor er snel geplukt moest worden. Een heel ander jaar dus dan het voorgaande 2011 die een vroege rijping kende met een zeer warme lente, géén zomer tot in juli en augustus en een warme herfst. 2012 en 2011 waren geheel hele andere jaren dan 08, 09 en 10 die meer het verloop kenden van de grote jaren.
Inzoomen
Volgens het onderzoeksteam zijn er vijf voorwaarden voor een goed wijnjaar. Een vroege, snelle ‘flowering’ met daarna een droge, warme periode waarin de bessen gaan groeien. Aan deze twee voorwaarde is in 2012 niet voldaan. De druiven verkleurden ongelijkmatig en waren ook niet allemaal rijp. Dit kwam door het natte weer bij ‘flowering’ en de ‘fruit set’. De derde voorwaarde – droog weer bij de véraison – werd wel een feit. Net zoals de vierde voorwaarde, langzame rijping met droog en warm weer in augustus en september. De vijfde voorwaarde: warm weer met een klein beetje regen bij de oogst werd op sommige plekken bereikt. Vooral bij witte wijnen en merlot.
Het begin van 2012 was droog en koud na een relatief milde maand december. Februari was in het bijzonder koud, 4,9 graden kouder dan normaal en ook met minder regen dan normaal. Maart begon mild en eindigde regenachtig, dit weer zette voort in april. Door het koele weer en vele regen was de ‘bud-break’ later dan normaal, zelfs drie weken later dan in 2011. Ook de bladgroei kwam later. De ‘flowering’, de eerste bloemen, verschenen eind mei, een maand later dan 2011. De bloemperiode werd in juni gehinderd door regenval, gevolg: coulure en millerandage. Oudere wijnstokken, gevoelig voor virussen, leden oogstverlies. In deze tijd werd ook de meeldauw zichtbaar, het natte voorjaar was daaraan debet. Bestrijdingsmiddelen deden hun werk, maar met name organische producenten hebben gevoelig oogstverlies geleden, vooral bij de merlot. Pas in augustus werd het echt heet, maar daarvoor was het weer droog genoeg om de bladgroei te stoppen en de druiven te laten rijpen. Ondanks de heftige regenval in het voorjaar, viel er minder regen dan in 2009, een erkend goed jaar. De véraison duurde lang, zeker voor de cabernets, en de ongelijke rijping is een kenmerk van 2012. Dit werd vooral veroorzaakt door het koud, natte weer in begin juni tijdens de ‘flowering’. Veel onrijpe druiventrossen zijn na 15 augustus verwijderd, een gevoelig verlies in een klein jaar. Maar wél een verstandig besluit, omdat veel druiven niet hun volledige rijpheid haalden. De Sauternes hadden last van een te hete zomer en te natte herfst. Boytritis trad laat op, pas eind september. In deze tijd werd de streek geteisterd door heftige regenval. De oogst hier is stukken kleiner dan voorheen. Het suikergehalte bereikte wel het niveau van 2009..
Aan de eerste twee voorwaarden voor een goed wijnjaar kon 2012 niet aan voldoen. De derde voorwaarde – droog weer bij véraison – ging gedeeltelijk op, de vierde geheel. Witte druiven en merlot genoten van de juiste oogstomstandigheden.
Het komt erop de witte Bordeaux wijnen van 2012 erg goed zijn net zoals merlot druiven. Cabernets bieden een heterogeen beeld afhankelijk van war ze vandaan komen en Sauternes heeft een klein en kwalitatief goed aanbod.
Cheval Blanc
Op de proeverij van en bij Cheval Blanc is Kees van Leeuwen aanwezig en hij toont zich zelf optimistisch over jaar 2012 ‘er is minder oogst dan vorig jaar, maar verder is het een goed jaar’. Deze uitspraak past wel in het beeld van chateaumedewerkers die een oogstjaar nooit zullen afvallen, maar is gezien het mede door hem opgesteld rapport merkwaardig. Totdat we de wijnen proeven. Drie wijnen worden gepresenteerd. Chateau Quinault l’Enclos, aangekocht in 2008, 18 hectares en 80% merlot, € 60 de fles. Le Petit Cheval, 55% merlot, 12 tot 14 maanden houtrijping, € 100 Euro per fles en nu zeer fruitig. Tot slot de Cheval Blanc van € 400 per fles, 54 % merlot en minder toegankelijk. De zachte tannines van de laatste wijn vallen op. Inderdaad, dit zijn wijnen met toekomst
Bordeaux
Bij de Grands Crus de Bordeaux zijn ongeveer 150 chateaux aangesloten, dus meer dan het zestigtal dat grand cru is. De organisatie laat de wijnen van de leden op verschillende tastings bij de chateaux proeven. Het is ongelofelijk lastig om wijnen zo jong te proeven. De witte wijnen zijn nu al makkelijker te drinken, maar zullen zich anders gaan ontwikkelen. De rode wijnen zijn zowel zeer fruitig als tannineus. Het gaat te ver om alle individuele wijnen hier te bespreken, maar per regio zijn wel enige opmerkingen te maken. Dit betreft dus enkel de wijnen van de organisatieen niet van de Crus Bourgeois en de ruim zestig appellations die Bordeaux rijk is. De achttien Sauternes zijn bijna allemaal troebel met citrus-, boytritis- en anijstonen. Chateau Rabaud-Promis springt er nu met z’n complexe noten bovenuit, net zoals Chateau Suau en Chateau Doisy-Védrines. De rode wijnen van Saint-Emilion en Pomerol hebben voor jonge wijnen opvallend weinig fruit en veel kleur. Hier valt bij sommige wijnen de eucalyptus op. Op het gebied van balans, lengte, intensiteit en complexiteit sprongen Chateau Canon, Grand Mayne, La Tour Figeac, Larmande, Gazin en La Croix de Gay er bovenuit. De witte Graves en Pessac-Léognan zijn conform het beeld van de weeranalyse zeer goed. Bij sommige wijnen vallen de vluchtige zuren op en bij anderen de complexiteit. Positief opvallende namen zijn hier weer de bekende: Smith Haut Lafitte, Pape Clement, Olivier, Malartic-Lagravière, La Louvière en Larrivet Haut brion. De rode uit Graves en Pessac Léognan hebben opvallend veel tannines en zijn zeer elegant. Hier zijn La Louvière, Pape Clement, De Chevalier en Smith Haut Lafitte uitblinkers. De wijnen van Haut-Médoc worden gecombineerd met Saint-Julien, Pauillac en Saint-Estèphe en blinken uit in strafheid. De Pauillac wijnen zijn daarna bijna een verademing met hun bessensap, eucalyptus en zachtheid. Chateau Grand Puy Lacoste en Croizet-Bages hebben hier een positieve hoofdrol. De wijnen van St-Estèphe en St. Julien werden opmerkelijk toegankelijker door de kaas die erbij geserveerd werd. Hoge kwaliteit en ouderdomspotentieel zijn woorden die hier naar voren komen. De wijnen van de chateaux uit de Margaux hebben veel fruit, zachte tannines en soms eucalyptus. Chateau Labegorce, Maucaillou en Siran vallen bij deze proeverij in positieve zin op.
De meeste chateaux maakten de weken na de proeverijen hun prijzen bekend. Het jaar 2012 is en primeur lager geprijsd dan voorgaande jaren. Hoewel de grote jongens van UGCB altijd goede wijnen zullen maken, is de kwaliteit en de prijs van deze wijnen wel een graadmeter voor de hoedanigheid van de vele andere Bordeaux wijnen. Dit is geen topjaar, zoveel is duidelijk. De wijnboeren in Bordeaux zullen een harde dobber hebben aan dit jaar met mindere opbrengsten en lagere kwaliteit.
Charlotte van Zummeren
