De Beaujolais ligt grofweg 700 km van Amsterdam, ten zuiden van een andere bekende streek: de Bourgogne. Het is dichterbij dan je denkt en aan de andere kant weer veel verder weg dan je zou verwachten. Hoewel Nederland op nr. 5 staat op de ranglijst van importerende landen, is het aantal hectoliters Beaujolais wat wij importeren maar een fractie van de gehele Franse wijnimport (ca 18.000 hl Beaujolais, totale Franse import 1,1 miljoen hl , cijfers uit 2009). In Nederland is de Beaujolais nog een kleuter. Mensen die dat inzien en dat jammer vinden zijn Janna Rijpma en Jan van Lissum. De eerste is initiator en founder van Concours des Grand Vins du Beaujolais van 2015 en 2016 én bestuurslid van de l’Odre des Compagnons du Beaujolais-Devoir des Pays-Bas. Mensen die zich verdienstelijk opstellen m.b.t. de Beaujolais kunnen door de l’Ordre worden geridderd. Zo zijn b.v. Jan van Lissum en Joop Braakhekke van Bistro Beaujolais Le Garage confrère geworden. We spreken Janna Rijpma, die we uiteraard ook kennen van haar journalistieke werk, in de Van Baerle Brasserie in Amsterdam. Dit restaurant dat al 35 jaar bestaat, schenkt veel Beaujolais wijnen. Eigenaresse Floor van Ede proeft met ons mee.
De wijnstreek Beaujolais: facts and figurs
De Beaujolais heeft een terroir van graniet. De asgrauwe kleur en harde contouren zijn duidelijk te zien in de wijngaarden. De weersomstandigheden zijn gematigd, maar de verschillen tussen zomer‐ en wintertemperaturen zijn groot. Over het algemeen heeft de verderop gelegen zee invloed met in de zomermediterrane accenten en in de winter soms continentale invloeden met een koude, droge noordoosten wind. De Saône rivier matigt de grootste verschillen. De gemiddelde neerslag in het Beaujolais wijnbouwgebied is 739 mm per jaar. Lange, droge periodes zijn niet ongewoon. Hagelstormen beschadigen regelmatig de oogst tijdens de drukkende, warme zomers. Ook in 2016 heeft de Beaujolais te lijden gehad onder de vorst en hagel.
De 500 tot 1.000 meter hoge bergen in het westen beschermen de wijngaarden. Bovendien veroorzaakt de aanwezigheid van de bergrug föhneffecten. De wijngaarden liggen op hoogten tussen de 200 en 400 meter en zijn voornamelijk op de zuidelijke en zuidoostelijke hellingen gebouwd. Hierdoor profiteren zij van optimaal zonlicht. Factoren zoals geografische ligging, de hoogte en de aard van het landschap zorgen ervoor dat er in het gebied verschillende microklimaten voorkomen. Deze leveren een belangrijke bijdrage aan de eigenschappen van de verschillende appellations.
Zo’n 99% van de aanplant in de Beaujolais is gamay, 1% is chardonnay. De Beaujolais staat vooral bekend om zijn soepele, fruitige primeurwijn: de Beaujolais Nouveau, die ieder jaar op de derde donderdag van november op de markt komt. Deze primeurwijn komt uit de generieke Beaujolais in het zuiden (ca 7.500 ha) en de Beaujolais Villages (ruim 5.000 ha). De Beaujolais Nouveau wordt gemaakt volgens de methode macération semi-carbonique met een intercellulaire gisting. Deze methode levert soepele wijnen met een heldere kleur, een uitgesproken fruitig aroma, weinig zuren en nauwelijks tannines. Het zijn smaakvolle slobbertjes.
De Cru’s worden traditioneel gevinifieerd. De tien cru’s vormen een betrekkelijk klein gebied en liggen min of meer onder elkaar in het noordelijke deel van de Beaujolais. Op kleine schaal wordt er in de Beaujolais ook een witte wijn geproduceerd van chardonnay. Deze wijnen komen met name uit het gebied dat in het noorden grenst aan de Mâconnais.
Op basis van structuur en het vermogen om te ouderen kunnen de Cru’s globaal worden ingedeeld in drie categorieën.
- Zacht en licht: Chiroubles, Brouilly, Régnié
- Redelijk stevig: Fleurie, Saint‐Amour, Côte de Brouilly, Juliénas
- Cru’s die beter worden van ouderen: Chénas, Morgon, Moulin‐à‐Vent
Brouilly is met 1200 ha de grootste cru, gevolgd door Morgon (1100 ha), Moulin à Vent (ruim 600) en Juliénas (een kleine 600). De overige cru’s schommelen rond de twee à drie honderd hectares.
Drink eens een Cru
Rijpma, steekt in de Van Baerle Brasserie gelijk van wal ‘iedereen kent Beaujolais, maar in restaurants staan ze bedroevend weinig op de wijnkaart’. Dat geldt uiteraard niet voor de van Baerle Brassserie die één van de Nederlandse Bistrot Beaujolais is, ook één initiatief van de Confrerie. Van Ede vult aan dat als zij een Beaujolais voorstelt aan een klant ‘de wijnen altijd geapprecieerd worden én dat gasten ze onthouden’. Bij een volgend bezoek wordt er weer om gevraagd. ‘Het makkelijke karakter van de Primeurs weerhoudt restaurateurs ervan de echte wijnen – de cru’s – op de kaart te zetten’. En dat is jammer. Afgezien dat Rijpma een Beaujolais liefhebber is, pleit zij ook voor een afgewogen wijnkaart.
Vandaar dus het Concours des Grands Vin du Beaujolais dat nu al twee keer is gehouden. Een kleine veertig importeurs sturen hun inzendingen en een team van journalisten doet de eerste selectie. Dit genereert aandacht en leidt misschien ook tot meer liefde voor het product. Dat de wijnen zonder meer goed zijn, blijkt uit de selectie die zij deze avond heeft meegenomen. Een aardse en stevige Fleurie Villa Ponciago 2013. Een romige Juliénas Domaine Metrat 2014 met het keurmerk Terra Vitis, Een vibrante Domaine du Clos du Fief Juliénas. Ook een stevige Chiroubles Dominique Piron 2014. En dit is nog maar een kleine greep. Brasserie Van Baerle kookte daarbij mooie gerechtjes met o.a. eend maagjes en kalfshersenen die de Beaujolais Cru’s perfect begeleidden.
Er is genoeg te vinden in de Beaujolais en er wordt voldoende prachtigs geïmporteerd. Over dit prachtigs bestaan helaas geen cijfers, de eerdergenoemde vijfde plaats als importland is gebaseerd op supermarktcijfers en daaronder zal veel Primeur zitten. Hoe het ook zij, Rijpma, Van Ede, Van Lissum en de anderen verdienen een compliment met hun promoties voor de Beaujolais. Het is te hopen dat ook het Comité Interprofessonel des vins du Beaujolais haar gestaakte activiteiten in Nederland weer oppakt.
Charlotte van Zummeren
Bron: o.a. informatiedossier van Inter Beaujolais 2010.
