De Colli Piacentini
door Heleen Schreuder
Twee meisjes van een jaar of 10 zingen dat het een lieve lust is. Zij trekken de hele klas mee in een luidkeels gezongen ode aan hun streek en alle heerlijkheden die er al van ousdsher worden gemaakt. Voor we het weten staan we in een grote kring – buitenlandse journalisten, importeurs, wijnmakers en de immer aanwezige Italiaanse ‘hoge heren’ – op verzoek van de plaatselijke burgemeester hand in hand om de klas heen en luisteren naar hun gezongen verhaal over DOP’s en DOC’s van de Colli Piacentini.
De kinderen dragen een schort en hebben zojuist een wijn-spijsworkshop afgerond. En ja, ze zijn een jaar of tien en zitten in groep zes…. Hoe Italiaans is dit.
Piacenza, Grana Padano en Coppa Piacentina
Plaats van handeling is de prachtige binnenplaats van een middeleeuws kasteel in San Pietro in Cerro, een dorpje ten oosten van Piacenza. Helaas blijkt de streek niet erg goed in marketing, de toeristen komen er slechts mondjesmaat. Zou je niet weten dat Piacenza een middelgrote provinciestad is met prachtige piazze en vele case nobili, dan rij je er met gemak voorbij, op weg van Milaan naar de Adriatische kust of naar het bekende Toscaanse landschap. En dat terwijl de Colli Piacentini toch veel te bieden hebben, zowel op cultureel als op culinair gebied. De Grana Padano is misschien wel het bekendste product uit de regio. Een rauwmelkse harde kaas die lijkt op de bekende Parmigiano reggiano maar toch een ander productieproces kent en uiteindelijk een mildere smaak heeft dan zijn grote parmezaanse broer. De kaas is minder vet en minder zout, rijpt over het algemeen minder lang. Met een beetje aceto balsamico, heerlijk als antipasto. Eventueel in combinatie met de typsich regionale vleeswaren zoals de coppa piacentina, de milde salami’s en de delicate pancetta.
De wijnen uit het westen van Emilia-Romagna
De wijnen uit de streek in het westen van Emilia-Romagna zijn echter minder bekend. Van oudsher worden hier licht mousserende wijnen gemaakt van onbekende inheemse druivensoorten zoals de Ortrugo (wit), de Malvasia aromatica di Candia. De Croatina (plaatselijk ook wel Bonarda genoemd) en de Barbera worden verwerkt in de DOC Gutturnio, een veelal mousserende rode wijn. De laatste jaren leggen de wijnmakers zich meer en meer toe op de productie van stille wijnen. Vooral met de Gutturnio worden daarin goede resultaten bereikt. Zo komt deze wijn – DOC sinds 2010 – ook als superiore en Riserva op de markt. De smaak varieert van licht fruitig met tonen van viooltjes en rode bessen, tot gestructureerd en rijk van smaak met hints kersen en van specerijen zoals kaneel en peper. Voor de witte wijnen geldt dat zij voornamelijk als frizzante of spumante op de markt worden gebracht.
Colli Piacentini – Het gebied
Het productiegebied van de Colli Piacentini ligt voornamelijk ten zuiden van Piacenza en voert van het laagland langs de rivier de Po tot aan de heuvels in het Apennijnse binnenland. En het zijn vooral die heuvels (de Colli) die de beste wijnen voortbrengen. Omdat het gebied miljoenen jaren geleden niets meer dan een grote zee was, waarvan de hogere Apennijnen de oevers vormden, kent het gebied een grote diversiteit aan grondsoorten, varierend van klei-, kalk- en zandgrond tot rode ijzerhoudende grond.
De Producenten
Terug naar de binnenplaats van het kasteel. Na de ode aan de stad en omgeving krijgen we de gelegenheid kennis te maken met de wijnen van de Colli Piacentini. Op de galerijen en in de imposante kasteelzalen staan 33 producenten tussen harnassen en ander middeleeuws tuig opgesteld. De Malvasia aromatica di Candia is uitermate populair onder de lokale bevolking. Bij verschillende wijnmakers proeven we uiteenlopende versies van deze aromatische wijn. Zo heeft de firma Mossi een droge frizzante versie met veel tropisch fruit en een houtgelagerde versie onder de naam Gocce di Sole waarover de meningen verdeeld zijn… Vraag is of houtlagering nodig is voor deze wijn. De Cantina Vicobarone maakt een elegante Malvasia frizzante, met een prettig bittertje in de afdronk.
Casa Benna produceert op 10 ha in de Ardavallei ten zuid-oosten van Piacenza rode en witte wijnen van de inheemse druivensoorten. Zijn Monterosso Val d’Arda, een blend van Malvasia (35%), Trebbiano (30%), Ortrugo (20%) en Moscato (15%), is een witte licht aromatische en licht mousserende wijn die uitstekend als apéritief te drinken is bij tal van antipasti. Een Ortrugo Frizzante DOC met karakter vinden we bij Casamiglio la Pioppa. De wijn – 100% ortrugo – is gerijpt op roestvrijstaal , licht mousserend, veel fruit en een amandeltje in de afdronk. Bij Illica proeven we, naast een 11 maanden op schil gegiste Malvasia frizzante, ook een fantastische Malvasia liquoroso ‘Archeus’, gemaakt van gebotryseerde druiven met een onmiskenbare neus van gedroogde abrikoos, vijg en geroosterde amandelen. De druiven voor deze wijn worden eind november geoogst. Na de gisting volgt een rijping van minimaal 12 manden op barrique.
Gutturnio DOC
De wijn die echter de boventoon voert zowel op de proeverij in het Castello als tijdens de maaltijden is de Gutturnio DOC. Met deze blend van Barbera (60%-70% ) en Croatina (30-40%) wordt nog volop geexperimenteerd met een aantal mooie resultaten tot gevolg. Zo proefden we bij La Ciocca een frisse en rijke Gutturnio Superiore met mooie zuren en fijne kersen en bij Loschi Enrico een mooie Gutturnio frizzante onder de naam ‘Adelmo’.
Ook Terzoni heeft goede frizzantes van de Gutturnio, zoals de Frizzante Figlio Mio 2014. Een levendige wijn waarin cassis en rood fruit de boventoon voeren en een mooi zuurtje de wijn aangenaam fris maakt. Maar de Gutturnio Superiore Al Fittavol del Prett van Aradelli stak daar me kop en schouders boven uit. Wat een mooi voorbeeld van hoe Gutturnio kan zijn! Fruitig, delicaat, harmonieus en in balans met de aanwezige zuren. De lichte houtrijping op barrique is niet overheersend maar zorgt voor verfijning en hints van vanille. Een goede combinatie met zowel de vleeswaren uit de streek als de traditionele pastagerechten.
Naast de proeverij op het kasteel kunnen we de diverse wijnen nog eens proeven in combinatie met de streekgerechten in diverse restaurants in de provincie. De Piacentini mogen dan misschien niet sterk zijn in marketing, zij geloven in hun product. Wie dat op waarde weet te schatten kan mooie ontdekkingen doen.
Overnachten en restaurants:
Castello San Pietro in Cerro (http://www.castellodisanpietro.it/)
Locanda del Re Guerriero (http://www.locandareguerriero.it/);
De voortreffelijke maaltijden bij:
Relais la Scottina (http://www.relaiscascinascottina.it/)
Mossi 1558 (http://www.mossi1558.com/)
Ristorante Da Giovanni (http://www.dagiovanniacortina.com/ )
Antica Osteria del Teatro (Piacenza) (http://www.anticaosteriadelteatro.it/)
Wijnbedrijven:
Mossi: http://www.mossi1558.com/
CantinaVicobarone: http://www.cantinavicobarone.com/
Casa Benna: http://www.casabenna.it/
Casamiglio la Pioppa: http://www.lapioppavini.it/
Illica: http://www.illicavini.it/
La Ciocca: http://www.laciocca.it/en/
Loschi Enrico: http://www.loschivini.it/
Terzoni: http://www.terzonivini.it/en/
Aradelli: http://www.aradellivini.it/
