De internationale wijnbeurs ProWein nodigde naar aanleiding van een onderzoek over klimaatverandering – waarover later meer – een twintigtal binnen- en buitenlandse journalisten uit voor o.a. een seminar op de hogeschool van Geisenheim. Een dag lang verhaalden diverse experts over de gevolgen van de klimaatverandering voor de wijnwereld. Met een videoverbinding werd geschakeld met twee onderzoekers in Adelaïde in Australië waar ze op dit moment te kampen hebben met zeer hoge temperaturen en bosbranden.
Diverse expert passeerden de revue en een ding is duidelijk. Het is twee voor twaalf in de wijnwereld, de klimaatverandering is al een aantal jaren evident en zal niet verdwijnen.
Het onderzoek – een samenvatting
In opdracht van ProWein heeft Geisenheim University voor de derde keer ca. 1.700 experts in de wijnindustrie uit 45 landen ondervraagd over de effecten van klimaatverandering op de wereldwijde wijnindustrie. De studie omvat de hele keten van wijnboer tot winkel. De respondenten zijn zowel wijnproducenten (wijnbouwbedrijven, wijnmakerijen, coöperaties), intermediairs (exporteurs en importeurs) en marketeers (groothandelaren, gespecialiseerde detailhandelaren, hotels en restaurants). ‘Het is vooral de combinatie van de verschillende perspectieven van producenten, intermediairs en marketeers die over meerdere jaren zijn vastgelegd, die zo’n uniek sfeerbeeld voor de internationale industrie oplevert’, zegt prof. Simone Loose, hoofd van de afdeling wijn- en drankenzaken van Geisenheim Universiteit. Zij onderstreept het belang van het huidige rapport. ‘Dit maakt het ProWein Business Report de meest uitgebreide trendbarometer van de wijnindustrie wereldwijd.’
Resumerend: 73% van de ondervraagden verwacht concrete effecten van de klimaatverandering. Wijnproducenten vervangen druivenrassen of zijn dit van plan en werken aan nieuwe oenologische methoden. Consumenten geven de voorkeur aan lichtere en meer verfrissende wijnen, terwijl door de klimaatverandering de wijnen alcoholischer en logger worden. Economische en ecologische duurzaamheid zijn van uitzonderlijk belang voor de toekomst van de industrie.
Uitdagingen voor de wijnindustrie
Gezondheidsbeleid is de uitdaging met het grootste korte termijneffect: Grofweg gesteld, alcohol is het nieuwe roken met al het beleid wat daarbij hoort. Meer belastingen, hogere kosten voor de consument. Dit valt buiten het klimaat, maar is wel een probleem voor de wijnwereld.
Klimaatverandering zal hoogstwaarschijnlijk zeer sterke effecten op de sector zal hebben.
De helft van de respondenten beoordeelt de effecten van klimaatverandering als sterk of zeer sterk.
Lagere opbrengsten zijn gemeld door meer dan de helft van de wijnproducenten
In de afgelopen 5 jaar is meer dan de helft van de druivenproducenten geconfronteerd met lagere opbrengsten als gevolg van extreme weersomstandigheden zoals late vorst, zware regenval, hagel of droogtestress.
Wijnen zijn veranderd
Zowel marketeers als wineries melden dat wijnen anders overkomen dan voorheen. De helft van de grote wijnbouwbedrijven en wijnmakerijen die druiven en bulkwijn van verschillende producenten betrekken, moest al nieuwe oenologische methoden toepassen om de effecten van de klimaatverandering te verzachten.
Verwachte effecten van klimaatverandering
De winstgevendheid zal afnemen door lagere opbrengsten.
Een op de drie producenten verwacht dat voor 2030 het gebruik van nieuwe resistente druivenrassen nodig zal zijn.
Wijnkopers zullen in toenemende mate overstappen op andere leveranciers en herkomstgebieden.
Consumenten zullen hun wijnconsumptie veranderen als gevolg van klimaatverandering. De smaak gaat uit naar lichtere wijnen, terwijl de wijnen logger worden.
Retailers merken nu al dat veranderingen in het consumentengedrag veroorzaakt worden door klimaatverandering. In hete zomers daalt bijvoorbeeld de wijnconsumptie en neemt de vraag naar zware rode wijnen af. In de toekomst verwachten retailers ook dat de vraag naar andere wijnen (63%) en andere dranken (47%) zal stijgen. Dit betekent dat productie en vraag zich in een tegenovergestelde richting zullen ontwikkelen. Klimaatverandering betekent de productie van zware alcoholische wijnen, terwijl de consument lichtere en meer verfrissende wijnen wil. Meer dan de helft van de detailhandelaren (57%) dringt er daarom bij producenten op aan nieuwe oenologische methoden toe te passen om ondanks de klimaatverandering lichtere wijnen te maken.
Maatregelen om klimaatverandering op te vangen
Aanpassingen in de wijnbouw
27% van de producenten is al bezig wijngaarden op koelere plekken aan te planten. Andere druivenrassen en irrigatie zijn ook mogelijk.
In de toekomst moet de vraag naar water en energie worden verminderd
Wijnproducenten beschouwen minder water- en energieverbruik als een belangrijke aanpassing. Water besparen is een bijzonder grote uitdaging, omdat de momenteel geteelde druivenrassen meer water nodig hebben in de vorm van irrigatie. Water- en energiebesparingen ook een positieve bijdrage aan de duurzaamheid van de industrie.
Duurzaamheid
86% van de respondenten is het erover eens dat de wijnindustrie zich meer moet richten op duurzame productie. Dit cijfer is het hoogst in Scandinavië (96%) en Zuid-Europa (93%). Driekwart beschouwt een vermindering van de CO2 uitstoot als een noodzakelijke bijdrage van de wijnindustrie. Dit is het hoogst in Italië (81%) en het laagst in Duitsland (65%).
(Dit was een selectie en samenvatting van het rapport.)
Aan deze CO2 uitstoot draagt vooral het transport en de fles bij. Op het congres werd zelfs gesteld dat als de wijnwereld afscheid zou nemen van de glazen fles, een vermindering van eenderde van de uitstoot al een feit zou zijn.
Er zijn al veel wijnbedrijven die de CO2-uitstoot proberen terug te dringen, Torres in Spanje is voor zover bekend de enige die op grote schaal de CO2 uitstoot van de fermentatie opvangt en inzet voor andere doelen.
Aan het eind van de dag gaven 2 Amerikaanse journalisten een tasting met klimaatvriendelijke wijnen zoals een Methode Traditionelle uit Engeland en een wijn uit Duitsland van de vergeten druif Orléans, een ras dat goed tegen hitte kan.
Met een bezoek aan Schloss Vollrads en een hoger gelegen wijngaard, werden deze interessante dagen afgesloten.
Charlotte van Zummeren
Voor het hele rapport: ProWein Rapport klimaatverandering
