Most en water?
Het programma De Keuringsdienst van Waarde besteedde eind november voor de derde keer aandacht aan onzuivere methodes om wijn te maken. Net zoals de vorige twee afleveringen had de uitzending weinig om het lijf. Een hoop verdachtmakingen en weinig feiten. Winebusiness.nl vroeg begin mei – na de 2e uitzending – de mening over deze materie aan twee van haar columnisten, smaakprofessor Peter Klosse en Frank Smulders MW. Is er aanleiding om ons zorgen te maken? Peter Klosse is blij dat deze discussie is losgebarsten en ziet paralellen met de voors en tegens van de bio-industrie. Frank Smulders heeft geen goed woord over voor de betreffende uitzending en vindt de bewijslast flinterdun en discutabel. Hierbij nogmaals hun standpunten.
dr. Peter Klosse:
Ik ben blij dat de discussie over deze methode van wijnmaken is losgebarsten. Ik zie een duidelijke parallel met de discussie over de bio-industrie. De consument wil goedkoop en dus worden er trucs bedacht om de prijs van het product zo laag mogelijk te krijgen. Als we dan later doorkrijgen hoe kippen, koeien en varkens moeten leven om zo goedkoop in de schappen terecht te komen, dan gaat diezelfde consument piepen. En in dit specifieke geval mag je je afvragen wat eigenlijk het probleem is. Het blijft gewoon wijn, gemaakt van druiven. Geïndustrialiseerde gisten worden overal en door iedereen gebruikt, ook bij de duurste producenten. De herkomst van de druiven klopt niet, dus daar gaat men de fout in, want dat hoort niet. De onderliggende vraag is volgens mij interessanter. Waarom moeten dit soort technische, goedkope marketingwijnen eigenlijk een soort herkomstbescherming hebben? Voor marketing/voedselproducten is het wat mij betreft voldoende als ze worden gecontroleerd op voedselveiligheid. Herkomst, terroir, ambacht zijn eigenlijk alleen interessant als het resultaat ook echt boeiend is. Wie zit er te wachten op een heel matige Bordeaux, Bourgogne of Chianti – of wijn van welke andere bekende appellation dan ook ? De in kwaliteit geïnteresseerde consument wil betalen voor goede producten en er zelfs cursussen in volgen. Evenals ik het – bijvoorbeeld in Frankrijk – leuk vind om de verschillen te zien in dezelfde kaas van verschillende boeren, label rouge kippen uit verschillende streken, en in vlees van koeien van verschillende rassen en delen. Ik wil daar nog voor betalen ook. Kortom: het is een keuze. Als je kiest voor prijs, en tevreden bent met het product, dan is dat prima. Het is ook prima dat men goed geïnformeerd is, want dan weet je ten minste waarvoor je kiest. Hulde daarom aan de Keuringsdienst van Waarde – en niet alleen vanwege dit item.
Frank Smulders MW:
De afgelopen dagen ben ik herhaaldelijk aangesproken op de laatste uitzending van De Keuringsdienst van Waarde, die over een vorm van wijnfraude zou gaan. Grappig: al deze mensen hadden het programma gezien, iedereen wist wel dat de crux van het verhaal was dat er in Nederland geconcentreerde wijn met gedistilleerd water werd gemengd, om daar (illegaal) goedkope wijn van te maken. Maar verder liepen de verhalen nogal ver uiteen. Zo wist de een te melden dat De Martino uit Chili erbij betrokken was, de ander dat Wine Excel dit voor Albert Heijn deed, etc etc.
Dus, geen nood, uitzendinggemist.nl bracht uitkomst en ik heb zojuist alsnog het programma bekeken. Mijn eerste gevoel erbij was dat het waardeloze onderzoeksjournalistiek is. Beetje rondbellen, zonder enig verstand van zaken, beetje sensatie erin, niet de goede vragen stellen, en klaar is Kees.
Wat zeker is: er is een wereldwijde handel in most, al dan niet geconcentreerd. Soms wordt dit gebruikt om daar alsnog wijn van te maken (inderdaad in de goedkopere categorie), soms om als most toe te voegen aan een wijn. Dit laatste is zeer gebruikelijk in de nieuwe wereld, het maakt de wijn wat voller en zachter (qua textuur), en geeft een licht zoetje. En dat vinden mensen nou eenmaal lekker, ook bij de duurdere wijnen trouwens. In Europa is deze laatste praktijk niet overal toegestaan, maar het gebeurt toch wel regelmatig. Ik heb er ook niet zoveel op tegen, in die zin dat most een ‘druif-eigen’ en natuurlijk product is.
Om op het eerste verschijnsel terug te komen, ik heb in het verleden in Duitsland ervaren dat goedkope Sekt uit Duitsland gemaakt werd met most uit Spanje of Italië. Niets op tegen, het etiket vermeldde dat ook keurig (‘wijn uit verschillende landen in de EU’), en als je een goedkope wijn wil drinken, dan maakt dat allemaal niet zoveel uit.
Nu even mijn conclusie van de bewuste uitzending: er is niet onomstotelijk vastgesteld dat Nederlandse bedrijven dan wel Wine Excel zelf wijn fabriceren uit most en water. Het lijkt me ook sterk, want dit vraagt om vinificatie-apparatuur terwijl de meeste (alle?) Nederlandse bottelaars alleen over opslagtanks beschikken, en dat is heel wat anders. Het accijnsverhaal is maar ten dele waar: je ontduikt met deze methode misschien bepaalde invoerrechten op non-EU wijnen, maar de wijnaccijns, die veel hoger is, moet je uiteindelijk gewoon betalen. Ten derde, wijn is zo ontzettend goedkoop verkrijgbaar in allerlei landen, in bulk of in fles, dat ik me nauwelijks voor kan stellen dat iemand deze moeite gaat doen. Ten vierde: stel dat het waar is en goedkope huiswijn zo gemaakt werd, wat dan nog puur vanuit consumentenperspectief gezien?
En als laatste in de categorie trivia: de Martino is een gerespecteerde producent in Chili die voor zover ik weet in Nederland alleen gebottelde wijn verkoopt. Dus zo zie je maar weer wat een toevallig voor de camera staande fles in zo’n programma aan schade kan veroorzaken. En dat Ilja Gort een verhaal over gedroogde wijn (poeder???) die in Zuid Afrika tot leven wordt gewekt voor waar aanneemt, ’omdat men dat in Bordeaux zegt’, daar moet ik net zo hard om lachen als om zijn dolkomische Slurp-verhalen.
