Wijnmaken met zorg in Amstelveen: de Amsteltuin
Een droom
‘Kijk rustig rond. Dit is wat ik altijd heb gewild en nu is het realiteit. Dit is mijn droom’. Jan Schake wijst naar zijn wijngaard, gelegen aan de rand van Amstelveen…
Wijnbouw wordt over het algemeen geassocieerd met landen als Frankrijk en Italië, maar sinds de ontwikkeling van nieuwe druivenrassen die beter tegen ons natte en koudere klimaat kunnen, is wijnbouw ook in Nederland mogelijk. Er zijn nu zo’n zestig wijngaarden in Nederland en één zit er in Amstelveen. De Amsteltuin is van Jan Schake en Tieke Roosen en naar deze wijngaard hoef je als geïnteresseerde inwoner van Amstelveen geen lange autotochten voor te ondernemen. Indien gewenst, kun je gewoon op de fiets.
Zorg en passie
‘We hebben elkaar in 2004 leren kennen na een periode die voor ons beiden niet makkelijk was. Het was hét moment om iets te gaan doen wat we alle twee graag wilden. Voor mij was het de wijngaard en voor Tieke de zorg’. Jan Schake knikt terloops vriendelijk naar de mannen en vrouwen die op de Amsteltuin als dagbesteding en therapie meehelpen. De medewerkers helpen met de wijngaard, maar ook met de kas, de keuken, de moestuin en het opknappen van het ontvangstpaviljoen.
Deze wijngaard is namelijk een zorgboerderij. Dit fenomeen is inmiddels bekend in Nederland; er zijn veel boerderijen die daaraan meewerken. Het is wel voor het eerst dat een wijngaard deze functie vervult. Via Landzijde, een AWBZ gecertificeerde organisatie waar 100 zorgboerderijen zijn aangesloten, re-integratie via het UWV en het persoonsgebonden budget kunnen mensen een plek krijgen in het dagcentrum van de wijngaard. ‘Je ziet ze weer gaan stralen! Als er iets goed is voor de geest en de ontspanning is het werken met de natuur’. Tieke Roosen straalt zelf ook: ‘deze mensen zitten vaak in een traject van veel gesprekken met behandelaars en ambtenaren waar de nadruk wordt gelegd op wat ze niet kunnen of wat ze niet kunnen krijgen. Hier zoeken we naar wat ze wel kunnen en je ziet ze opbloeien’. De medewerkers zien er inderdaad vrolijk uit en dit wordt nog geaccentueerd door de bedrijfskleding: felgroene polo’s met het logo van de Amsteltuin.
De wijngaard
De wijngaard ligt dichtbij de Amstel en de Emorgohal aan Langs de Akker. In 2004 was het terrein net door de gemeente aangekocht als recreatiegebied. Jan Schake meldde zich op dat moment met zijn plannen bij de gemeente en na het groene licht konden Jan en Tieke aan de slag. De 3500 wijnstokken plantte Jan in 2005 aan. Een magisch moment: ‘dit is nu mijn wijngaard’. Het terrein ligt in een kommetje , aan twee zijden beschermd door bomen. Het is iets warmer dan in de directe omgeving. De grond bestaat uit zand en klei en laat goed water door. Dat is in Nederland belangrijk, omdat er hier meer water dan zon is, het tegenovergestelde als bijvoorbeeld in Frankrijk. ‘We hebben afgelopen oktober voor het eerst geoogst en sommige druivensoorten waren erg opgezwollen door alle regen die in 2008 viel. Het is wel opletten geblazen’. Schake maakt zoals de meeste Nederlandse wijngaardeniers gebruik van de zogenaamde hybride rassen. Dit zijn druiven, gecultiveerd door de Zwitserse professor Valentin Blattner, die vroeg rijpen en resistent zijn tegen ziektes. Namen zijn pinotin en cabernet cortis voor de rode wijn, johanniter en solaris voor de witte wijn en het minder romantisch klinkende VB91265 voor de rosé. De eerste oogst van 1700 liter maakt nieuwsgierig, dus tijd om te proeven.
De wijnen
Nederland heeft niet of nauwelijks wijnwetgeving. Wat er op het etiket moet staan is de provincie, de naam van de stad Amstelveen als herkomstgebied mag niet, het alcoholpercentage en de naam. Bij de Amsteltuin heten de wijnen het Rode, Witte en Rosé Genieten. De rode wijn van de pinotin en cabernet cortis en is een vrij lichte rode wijn met een lichte door de tannines veroorzaakte stroefheid. Goed bij de barbecue. De witte wijn is een blend van johanniter en solaris. Dit is een frisse wijn met een appeltje in de smaak. De rosé is opmerkelijk fruitig, frambozen voeren de boventoon. Perfect als aperitief. Voor een eerste oogst opmerkelijke resultaten, want wijngaarden hebben vaak langer nodig om een goed product neer te zetten. De flessen zijn te koop op de wijngaard voor € 12,50.
Combinatie-bedrijf
‘De rijen wijnstokken in de wijngaard worden geleased door bedrijven en in ruil daarvoor krijgen ze vijf jaar lang ieder jaar een aantal flessen’. Het huurcontract met de gemeente loopt nog dertig jaar door en de contacten met de zorginstellingen zijn goed. Er is net een paviljoen gebouwd met een ruimte om te proeven en een gebouwtje waar in de kelder de apparatuur staat om wijn te maken. Er is plek voor een winkeltje waar alle producten uit de wijngaard en moestuin worden verkocht en een vergaderruimte met een mooie lange tafel. Wijn is niet de belangrijkste activiteit van de Amsteltuin, dat is de zorg, maar wel één waar de passie vanaf straalt. Schake gaat ook proeverijen doen met wijnen van zijn Israelische collega Tishbi, die biologische en koosjere wijnen maakt op verschillende plaatsen in Israël. Samen, Tieke voorop uiteraard, gaan ze verder met het begeleiden van mensen die willen re-integreren in het arbeidsproces. En UWV Amstelveen? Bemiddelt deze ook bij het verwijzen van cliënten? ‘Jammer genoeg werken we tot op heden nog nauwelijks samen met UWV Amstelveen op dit gebied.’
Wie weet gaat dit nu snel veranderen.
Charlotte van Zummeren
