In de heuvels bij de provinciehoofdstad Grosseto in Toscane bestaat sinds 2011 een nieuwe DOGG: Montecucco – spreek uit Montekoeko. Het ligt niet zo ver af van Brunello di Montalcino. De wijngaarden liggen gemiddeld op een hoogte van 150 tot 400 meter op de hellingen van de berg Amiata, en de bodem is arm en stenig.
In de laatste 20 jaar is het aantal DOCG’s in Italië fors gestegen, van vijfentwintig naar het drievoudige. Eén van de nieuwe loten aan de stam is dus Montecucco. Negen jaar jaar geleden behaalde Montecucco de DOCG status, tegelijk met Suvereto. Montecucco was pas sinds 1998 een DOC. Het kan snel gaan.
De streek
Anders dan het soms gelikte landschap van Toscaanse met het schijnbaar gemillimeterde landschap en de keurig opgestelde cypressen, oogt het landschap van Montecucco rommeliger. Dat is niet zo verwonderlijk, want van de ongeveer zeventig bedrijven zijn er maar enkelen die uitsluitend wijnbouw bedrijven. Het gemiddelde bezit is 2 tot 10 hectares wijnbouw. Daarnaast bedrijft men veeteelt, agrotourismo en landbouw. Het geeft Montecucco iets puurs en charmants. Hier wonen wijnboeren die eerst de koeien melken en daarna de druiven gaan plukken. Vanaf de berg Amiata kun je met mooi weer ver kijken over de hele DOCG van ongeveer 800 hectares, 70 producenten en een productie van 1,8 miljoen flessen. Let wel: toen de streek DOC werd waren er slecht 110 hectares en 10 producenten. Een explosieve groei dus. Het merendeel van de producenten heeft meerdere petten op. Wijn maakten ze eerst voor eigen consumptie en nu wordt het gebotteld voor de verkoop.
Ten zuiden van de berg Amiata ligt Morellino di Scansano, ten noorden Montalcino. Het terroir is verschillend. Van stenig bij Cinigiano tot zandgronden en vulkanische gronden bij Castel del Piano, het meest leuke stadje van de streek – voor grotere steden ben je in deze uithoek van Toscane aan het verkeerde adres. Om terug te komen op terroir: mineraliteit is wel een overeenkomst bij alle subregio’s.
Eén van de uitzonderingen tussen alle kleine producenten is is Colle Massari, met 110 hectares een grootheid. De eigenaar Claudio Tipa, ook actief in het Consorzio, is één van de drijvende krachten in het Montecucco wijngebied. Een aantal wijnproducenten werkt organisch of bio-dynamisch, wat o.a. mogelijk is door het klimaat. Sommige producenten vullen de sangiovese aan met cabernet of merlot, maar de echte diehards zoals Stefano Alessandri van Tenuta di Montecucco gebruiken het inheemse ras ciliegiolo.
Op een producent willen we even inzoomen, dat is Ottonelli en/of Muschi Alti.
De oude boerderij Muschi Alti was één van de eigendommen van de beroemde nobele familie Marchesi Tolomei van Siena, een familie die al door Dante in zijn Divina Commedia is geciteerd.
In 1950 kwam het landbouwbedrijf in andere handen en werd in 1997 eigendom van de familie Ottonelli. Het domein ligt op ongeveer 11 km van Grosseto, op een zacht glooiende heuvel in de gemeente Campagnatico. De familie Ottonelli bewerkt 7 ha wijngaard – waarvan 4 in eigen bezit – en 7 ha olijfgaard. Ottonelli produceert wijn, grappa, extra vergine olijfolie en honing.
Ottonelli maakt onder de naam Le Cornete een volle, krachtige, rijke cabernet sauvignon. De 2016 is nu perfect op dronk, een aanrader. De DOCG Montecucco Rosso met 90% sangiovese stemt tot nadenken, echt een genietwijn van Montecucco. Onder de naam Scornabeccaia maakt Muschi Alti een 100% IGT merlot met een alcoholpercentage van 14,5: soepel en fruitig, mooie wijn. De syrah heet Poggio al Corso, een zeer krachtige IGT. Deze wijn moet je echt combineren met een stevig vleesgerecht. Le Piaggi is een soepele 100% sangiovese. Deze vijf wijnen zijn alle vijf kwaliteitswijnen. De prijzen liggen tussen de 14 en 25 Euro. Verkrijgbaarheid in NL onderaan dit artikel.
Regels
In het onderstaande schema staan de bepalingen voor de verschillende wijnen (bron: Decanter en Consorzio Montecucco):
De DOCG status geldt uitsluitend voor de sangiovese gedomineerde rode wijnen. Het percentage moet hier minimaal 90 % zijn. De volgende wijnen varen gewoon verder onder DOC-vlag: rosso, rosso riserva, vermentino, bianco, vin santo en vin santo occhio pernice. Hier is het verplichhte percentage sangiovese 60%.
De DOCG spits zich toe op de gemeentes Arcidosso , Campagnatico , Castel del Piano , Cinigiano , Civitella Paganico , Roccalbegna en Seggiano . De Montecucco Sangiovese Docg is een rode wijn verkregen met een van de laagste opbrengst per hectare in Italië : slechts 7 ton druiven (49 hl/ha) per hectare. Wijngaarden die gelegen zijn tussen de 150 en 400 meter boven de zeespiegel, op de hellingen van de berg Amiata , in een gebied waar de koele en winderige klimaat wordt beïnvloed door destromingen afkomstig uit het achterland van de Midden-Italië en de zeewind van de Tyrrheense kust en de Argentario . Dit microklimaat , de mooie streek maken Montecucco geschikt voor enotoerisme.
De wijnen
De rode wijnen van Montecucco zijn zwaarder en steviger dan die van Morellino di Scansano en bevatten meer structuur dan vele Chianti’s. Het zijn wijnen gemaakt om te ouderen. Krachtig, met veel sap en stevige tannines.
De wijnen onder DOC, waar houtopvoedig niet verplicht is, – praktisch iedereen doet het overigens wel – hoeven slechts 60 % sangiovese hoeft te bevatten.
De witte wijnen van Vermentino zijn mineralig, crispy en sappig. De rosato van sangiovese en ciliegiolo komen over als een lichte rode wijn.
Ciao bella
Montecucco blijkt met zijn gevarieerde landschap, aardige mensen en mooie wijnen een onontdekt stukje Toscane. De wijnen zijn ter plekke zeer betaalbaar, maar in Nederland waar ze mondjesmaat te vinden zijn, ligt dat anders. Toch: probeer ze eens. Ze zijn echt de moeite waard.
Charlotte van Zummeren
Importeur van Ottonelli in Nederland: Ton Overmars
