Onlangs kende het magazine Decanter zijn Hall of Fame Award van dit jaar toe aan de Franse wijnmaker Nicolas Joly. De redactie omschreef hem als “een man die standvastig zijn eigen toon sloeg totdat de rest van de wereld zijn ritme volgde” en “waarschijnlijk ’s werelds felste pleitbezorger van terroir, authenticiteit en echte wijn”. Gastschrijver Sander de Vaan maakte voor zijn Wijngids Frankrijk (uitgeverij Edicola) een portret van deze bevlogen vigneron.
Nicolas Joly geldt als een van dé pioniers in de biodynamische wijnbouw. Aanvankelijk had hij een prima baan in de financiële wereld, maar in 1977 keerde hij terug naar zijn geboortegrond in de Loire en creëerde in Savennières een drietal wijnen van Chenin Blanc: Les Vieux Clos (AOC Savennières), Le Clos de la Bergerie (AOC Savennières-Roche aux Moines) en Clos de La Coulée de Serrant, die nu zelfs een eigen appellation heeft.
Deze topwijngaard (7 ha) is al sinds 1130 in gebruik en wordt bewerkt door man en paard. De bodem is van vulkanische oorsprong, met een mix van o.a. mergel, leisteen en zandsteen die buitengewoon smakelijke, droge wijnen voortbrengt.
Joly ergerde zich aan de consultants die hem aanspoorden om met pesticiden te strooien. Hij zou minder hard hoeven te werken, was hun redenering, maar toen bleken de planten bij gebrek aan micro-organismen moeilijk aan voedsel te kunnen komen. De oplossing: kunstmest, maar daardoor veranderde de smaak van de wijn en moesten er industriële gisten ingezet worden om de aroma’s te versterken.
Na een paar jaar koos Joly voor biodyamische wijnbouw en inmiddels wordt hij als een soort eco-godfather gezien. In een recent interview zei hij: ‘Kunstmest is erg zoutig en om dat te compenseren is er meer water nodig. Je forceert groei door water: de plant moet teveel drinken en blijft groeien, ook na de zonnewende. Het groeiproces komt uiteindelijk in conflict met de drang van de plant om fruit te vormen. Gevolg: rotting en dat moet je dan weer met chemicaliën tegengaan.’
‘Wanneer je de wijnranken helpt met een levende grond, een goede selectie en het vermijden van gif, komt er meer harmonie. En als de wijn die harmonie goed oppikt, hoef je niets te doen in de kelder (…). Het gebruik van kunstmatige gisten vind ik waanzin. Natuurlijke gistcellen bevatten alle subtiliteiten van het jaar. Als je dom genoeg bent om je gist te doden, ben je iets van dat jaar voorgoed kwijt.’
In het kader van de biodynamie zet hij o.a. thijm, oregano en lavendel in. Die verwarmen de grond, wat van pas kan komen bij late nachtvorst. Brandnetel en kruidentheepreparaten bevorderen de sapcirculatie in de druivenstokken, waardoor de fotosynthese in de bladeren verbetert. Én er lopen allerlei dieren in de percelen rond, waaronder ezels, geiten en een enkel paard (leveranciers van natuurmest).
Ook over het gebruik van klonen blijkt Joly resoluut: ‘Verschillende kunstenaars schilderen hetzelfde landschap op verschillende manieren. Hetzelfde geldt voor wijnstokken die een terroir uitdrukken. Daarom is het absurd om klonen te maken: je herhaalt dan één wijnstok eindeloos vaak. Klonen verloochenen de diversiteit van een specifieke wijnstok. Het gebruik van de “beste” kloon voor de productie van miljoenen unforme wijnen is absurd. Het begrip “beste” is sowieso absurd.’
Vandaag de dag wordt hij o.a. bijgestaan door zijn dochter Virginie en zoon Vincent. Een bezoek aan het domein is de moeite waard. De wijngaarden liggen er fabuleus bij, op een helling aan de rechterzijde van de Loire en je kunt er ook het oude cisterciënzer klooster bezoeken, waar het allemaal begon in de 12de eeuw.
Mocht je een Chenin Blanc van Joly kopen, laat hem dan eerst 24 uur ademen in een karaf. Virginie: ‘Zeker bij jongere jaargangen, want die ontwikkelen dan hun volledige potentieel. Je kunt hem meteen drinken, maar de wijn zal dan minder expressief zijn.’
Foto: @NicolasJoly
