Demeter is bekend en een sterk merk. Minder bekend is dat Demeter ook groot is in Italië. Daarom organiseerde het merk een persreis voor een kleine groep internationale journalisten. De reis ging van de eerste persconferentie in Rome naar Arce nabij Napels. De volgende een lange autorit naar Emilia in het noorden van Italië en het werd afgesloten met opnieuw een persconferentie in Milaan.
Demeter is een keurmerk voor biologisch-dynamische landbouw en de producten die volgens deze methode zijn geproduceerd. Het is een internationale vereniging en het keurmerk staat voor een werkwijze die verder gaat dan de reguliere biologische landbouw en meer gericht is op het creëren van een evenwichtige, levende bodem en het respecteren van de natuur. Dit geldt voor normale landbouw en voor wijnbouw. Maar bijvoorbeeld ook voor agriturismo, met bio-dynamische boerderijen is Demeter Italië een project gestart.
Biologisch-dynamische landbouw beschouwt de natuur als een levend organisme, waarbij de boerderij als een zelfstandig organisme wordt gezien. Er wordt gewerkt vanuit de filosofie van Rudolf Seiner met fruitdagen en koehoorns die met natuurlijke compost in de grond worden geplaatst. Het richt zich op het versterken van de samenhang tussen bodem, planten, dieren en de mens en werkt met natuurlijke processen en ritmes. Er worden preparaten gebruikt om de bodem en planten te stimuleren, en er wordt rekening gehouden met de invloed van de stand van de maan en sterren. Het gaat veel verder dan organisch of biologisch en Demeter is een strenge organisatie. De aangesloten bedrijven moeten aan veel voorwaarden voldoen én blijven voldoen.
In Italië zijn 1.000 Demeter bedrijven en er is een heus hoofdkantoor met acht personeelsleden. Een kwart van de bedrijven zijn wijnbedrijven. Demeter heeft een extra focus op de holistische benadering en het versterken van de natuurlijke processen.
Giovanni, een boer met 10 hectares in Emilia zei in Emilia het volgende ‘ik werkte biologisch, maar ik vond dat je daar nog teveel bestrijdingsmiddelen mocht gebruiken. Demeter is veel strakker en dat bevalt me uitstekend.’
Danila Mongardi is een voormalig sociaal werker, nu heeft ze met haar man een groot restaurant met wijnkelder waar ze bio-dynamische wijn maakt én een bed en breakfast die volledig bio-dynamisch werkt. ‘Ik krijg hier groepen met jongeren die niet zo blij zijn dat ze hun telefoon moeten inleveren. Een uur per dag mogen ze op hun telefoon. Er is hier geen wifi en geen internet en dat is bewust. Na een paar dagen komen die jongeren helemaal tot leven. Ze praten, ze pingpongen en ga zo maar door. Na een week komen ze me bedanken dat ze hun mobiel moesten inleveren.’ Haar wijnen – met exotische namen zoals Saramat – maakt ze uitsluitend in amfora en deze wijnen zijn ook nog eens heel aardig.
Net zoals de wijnen van Tronconi. Marco Marrocco, oprichter en eigenaar van Palazzo Tronconiin Arce (FR), benadrukt het belang van bio-dynamisch (wijn)toerisme. ‘We bestaan sinds 2007 en zijn begonnen met de productie van inheemse druivensoorten zoals pampanaro, capolongo en witte maturano. Al vanaf het begin hebben we bio-dynamisch gewerkt. Een van onze eerste doelen was om ons merk, onze boerderij, bekend te maken, aangezien deze gevestigd was in een gebied dat normaal gesproken niet aan deze productie gewijd is. Van hieruit is de ervaring van de druiventeelt uitgegroeid tot storytelling.’ Palazzo Tronconi maakt wijnen in de regio Lazio en heeft een state-of-the-art-winery met restaurant. De wijnen zijn van inheemse rassen en goed gemaakt.
Het restaurant loopt ook als een trein. ‘De Osteria di Palazzo Tronconi is een belangrijke (wijn) toeristische ervaring geworden, niet alleen om de bekendheid van onze wijnen te vergroten, maar ook om de lokale producten te promoten en het verhaal van de biodiversiteit van ons gebied te vertellen.’
Een leuk aspect, vertelt Marco Marocco nog, is de samenwerking met andere lokale mensen, zoals herders, tuinders en producenten: een circulaire economie die de biodynamische landbouw economisch kan ondersteunen.
Naast de winery heeft Palazzo Tronconi ook nog eens een hypermodern gastenverblijf of bed & breakfast op een paar kilometer afstand van de winery. Van buiten is het een oud pand en van binnen is het strak en zeer modern.
Jonge mensen
Demeter wil graag dat de bio-dynamie zich voortzet in volgende generaties. Op de bed en breakfast en boerderij van Danila Mongardi lopen studenten uit Polen rond die zich inzetten voor bio-dynamische landbouw. ‘Biodynamische landbouw’, vertelt Holly Martin, communicatiecoördinator van de Biodynamische Federatie Demeter International, ‘is in essentie jong omdat het vitaliteit, openheid en hoop met zich meebrengt. Onze initiatieven voor jongeren zijn sterk toegenomen. Vandaag de dag hebben we meer dan 7.400 Demeter-boerderijen wereldwijd, met een toename van 57% in de afgelopen jaren. Programma’s zoals het Biodynamische Landbouwcollege in het Verenigd Koninkrijk, de Biodynamische Basistraining in de Verenigde Staten (met meer dan 40% deelnemers onder de 35 jaar) en het Junges Demeter-netwerk in Duitsland laten zien hoe concreet de betrokkenheid van de jongere generaties is. Een ander voorbeeld is het BINGN-project, waarin Scandinavië jongeren worden voorbereid op de toekomst van de biodynamische landbouw. Onze aanpak is cultureel, gemeenschapsgericht en associatief: normen worden democratisch vastgesteld door lid-organisaties in 41 landen. Biodynamische landbouw is niet zomaar een baan. Het is een manier van leven, een ruimte omrelaties en vreugde te koesteren. Dit is de inspiratie achter de nieuwe internationale communicatiecampagne Feel the Joy, die loopt van deze zomer tot het einde van het jaar en die de schoonheid van de zorg voor de aarde in harmonie met de natuur wil overbrengen.’
Tweetalige voorzitter
Aan het einde van de conferentie presenteerde Giovanni Buccheri, die een Nederlandse moeder heeft en ook Nederlands spreekt, de huidige status van het agriturismo-project, Tot nu toe zijn er 28 vakantieboerderijen verspreid over Italië. Demeter wil een netwerk van biodynamische cultuur dat landbouw, toerisme, training, kunst, onderwijs en sociale relaties combineert. ‘Wij zijn ervan overtuigd’, concludeerde directeur Buccheri, ‘dat boerderijtoerisme mensen kan laten kennismaken met biodynamische landbouw en daardoor gaan ze het waarderen. Toeristen zijn op zoek naar authentieke ervaringen, en onze boerderijen hebben veel te vertellen. Van granen tot wijn, van dieren tot koken. Elk element maakt deel uit van een harmonieus geheel dat welzijn voor het land, de dieren en de mensen genereert.’
Een zeer verhelderende en leerzame reis. En tot verbazing van ondergetekende ook nog eens heel aardige bio-dynamische Italiaanse wijnen geproefd. In Duitsland en Oostenrijk is Demeter meer ingeburgerd in de wijnwereld en daar zijn de wijnen bekend en goed. Maar in Italië was dit nog niet zo ervaren.
Charlotte van Zummeren
Demeter Italia is een particuliere vereniging van producenten, verwerkers en distributeurs van biodynamische landbouw- en voedselproducten, aangesloten bij de Biodynamische Federatie Demeter International (BFDI). Demeter Italia, gevestigd in Parma. Demeter houdt nauwkeurig toezicht op de productie, verwerking en marketing van producten en volgt elke fase van de toeleveringsketen tot en met certificering en etikettering. De vereniging omvat meer dan 1.000 boerderijen met verschillende productcategorieën verspreid over het land, die de biodynamische landbouwmethode toepassen, geïnspireerd door Rudolf Steiner in 1924. Lees meer: www.demeter.it
