Gastschrijver Sander de Vaan interviewt de Canadese bestsellerauteur Natalie MacLean van wie in het Nederlands het boek Rood, Wit en Overal Gedronken verscheen. Zij werd in 2017 tijdens de World Food Media Awards uitgeroepen tot de World’s Best Drinks Journalist. Enkele jaren eerder belandde ze onverwacht in een poel van ellende: haar man gaf aan na 20 jaar te willen scheiden en ze werd on-line gelyncht door voornamelijk mannelijke reageerders die haar valselijk beschuldigden van gerommel met auteursrechten op haar website. Ze schreef er een boek over dat in Canada meteen een verkoophit werd. Sander de Vaan sprak met haar over haar ervaringen en – natuurlijk – ook over wijn.
Natalie, wat betekent wijn voor jou?
Ik hou van wijn omdat elk wijnjaar en elke fles anders is, in tegenstelling tot het verpakte voedsel dat ik bij Procter & Gamble op de markt bracht. Wijn is een landbouwproduct dat geroemd wordt om zijn diversiteit en onvoorspelbaarheid. Het is als naar een balletvoorstelling gaan, in plaats van een bewerkte versie op televisie te bekijken. Dat live-in-the-moment-risico is opwindend. Een danseres kan plat op haar gezicht vallen of gewichtloos in de lucht zweven.
Wijn is meer een ervaring dan een ding, omdat het herinneringen en emoties oproept. Ik kan in mijn gedachten van de ene plek naar de andere zweven op het magische tapijt van geur. Ik hou ook van wijn omdat het vluchtig is, niet zoals een schilderij dat eeuwenlang zal blijven bestaan. Dit glas wijn hier voor me heeft maar één kans, één moment.
Herinner je nog de smaak van je eerste “grote” wijn?
In mijn eerste boek, Red, White, and Drunk All Over schreef ik: “Toen ik het glas naar mijn lippen bracht, stopte ik. Het aroma van de wijn stroomde op me af, en alle geuren die ik ooit had gekend verdwenen. Ik wist niet hoe ik het moest beschrijven, maar ik wist hoe het me deed voelen. Ik bevochtigde mijn lippen met de wijn en dronk langzaam, waardoor het mijn tong bedekte en van de ene kant van mijn mond naar de andere gleed. De Brunello sijpelde mijn keel in en langs duizend breuklijnen door mijn lichaam, die vervolgens weer oplosten.”
“Mijn tweede glas smaakte als een zucht aan het einde van een lange dag: een samentrekken en loslaten. Ik voelde warme alcoholvingers de spieren aan de achterkant van mijn kaak ontspannen en onder mijn oren krullen. De wijn stuwde warmte omhoog in mijn wangen, omlaag door mijn schouders en over mijn dijen. Mijn geest was zo kalm als een zwarte oceaan. De wijn roerde voorzichtig het slib van herinneringen op de bodem, waardoor ik momenten van woordeloze overgave uit mijn jeugd kon herinneren.”
Ik blijf nog steeds verlangen naar die eerste smaak.
In 2012 veranderde je leven drastisch. Gelukkig vond je een nieuwe liefde, maar je had ook te maken met misogyn online pestgedrag vanwege je wijnschrijverschap. Hoe kijk je nu terug op die periode?
Extreme mislukking confronteerde mij met iets waarnaar ik nooit meer wil terugkeren, maar het gaf me ook een voorproefje van een vol leven dat ik nooit meer wil verliezen. Toen de boze online menigte me tegen de muur zette, moest ik mezelf afvragen: “Ben ik echt deze persoon? Ben ik wie ze zeggen dat ik ben?”
Ja, nee, en iets meer.
We veranderen met onze ervaringen. Elke ervaring brengt verschillende aspecten van ons naar boven, net zoals syrah- en shiraz-druiven zich anders manifesteren in de bodems en klimaten van de Rhône, Barossa en Okanagan Valley. Elk seizoen moeten de wijnstokken zich aanpassen aan verschillend weer, het ene jaar een fatale vorst, het volgende jaar droogte. Ze duwen hun wortels dieper door scheuren in een andere laag rots om de voedingsstoffen te vinden die ze nodig hebben om te overleven.
De wijnterm “droog extract” verwijst naar de essentie van de smaakcomponenten van wijn wanneer alle vocht is verdampt. Droog extract zit ook in ons, of het nu zout is van tranen of as van vuur. Het is wat overblijft nadat het leven ons heeft verbrand tot onze essentie. Als we daaraan vasthouden, kunnen we weer opstaan.
Ik heb teruggewonnen wat ik bijna verloor: mijn familie, liefde, gezondheid en carrière. Mijn wortels zijn dieper, mijn wijsheid feller.
In je laatste boek schrijf je over de vaak moeilijke situatie van vrouwen in de wijnindustrie. Is er anno 2023 nog steeds een “old boys-netwerk” of zie je wezenlijke verbeteringen?
De gebeurtenissen in dit boek vonden plaats jaren voordat filmproducent Harvey Weinstein en anderen werden veroordeeld voor seksueel misbruik en voordat de #MeToo-beweging wereldwijd zorgde voor veel grotere bewustwording van deze kwesties. In de horeca was het seksuele wangedrag van beroemde chefs en restauranthouders zoals Mario Batali, Ken Friedman en anderen aan het licht gebracht. De wijnindustrie is echter veel kleiner en minder gestructureerd dan de restaurantindustrie. Dit maakt haar gevoeliger voor deze misstanden en minder geneigd om ze toe te geven. In zo’n gesloten industrie met een krachtig sociaal netwerk kun je snel worden buitengesloten.
Meer dan 80 procent van de wijnhuizen is klein, produceert minder dan vijfduizend dozen per jaar en heeft minder dan twintig werknemers, volgens branchestatistieken. De meesten hebben geen afdeling personeelszaken, laat staan een beleid tegen intimidatie. Zelfs als er wel een beleid is, wordt dit vaak niet aan werknemers gecommuniceerd. In de drankenbranche, net als in andere branches, worden de culturele normen van bovenaf vastgesteld.
Functies in de wijnindustrie, zoals beginnende wijnmakers, sommeliers en andere posities, zijn vaak leertrajecten onder begeleiding van een mentor, eerder dan via groepstraining. Zelfs kandidaten met een hogeschool- of universiteitsopleiding moeten nog steeds in de leer. Ze zijn vaak jong en vertrouwen op hun baas om hen door te verwijzen naar hun volgende positie. Deze nauwe, één-op-één werkrelaties met aanzienlijke machtsverschillen kunnen gemakkelijk worden misbruikt.
Een enquête uit 2018 van de Britse vakbond voor de horeca-industrie onthulde dat 89 procent van de medewerkers in de horeca en 80 procent van de vrouwelijke landbouwarbeiders melding maakten van seksuele intimidatie op de werkplek. Deze statistieken omvatten nog niet eens andere vormen van machtsmisbruik.
In 2020 publiceerde The New York Times Julia Moskin’s vernietigende, uitgebreide onthulling over het wijdverbreide seksisme in de wijnindustrie, waarin eenentwintig vrouwen meldden dat ze seksueel waren lastiggevallen, gemanipuleerd of aangevallen door mannelijke meester-sommeliers. Het artikel toonde aan dat het misbruik een voortdurend probleem was waarvan de leiding van de Court of Master Sommeliers al lang op de hoogte was. Vrouwen die relaties hadden gehad met de mannen werden “sommsuckers” genoemd.
De gevolgen waren snel merkbaar. Zeven Master Sommeliers werden geschorst of traden af vanwege seksueel wangedrag, inclusief de voorzitter van de organisatie. Er werden oproepen gedaan voor het aftreden van het gehele directiebestuur en om de Court te ontbinden. Veel van de geïnterviewden in een artikelenreeks van The New York Times geloofden dat dit nog maar het begin was voor het laatste bastion van oudere, blanke mannen dat nu implodeerde met zijn eigen #MeToo-onthullingen.
Dus het korte antwoord is dat er veel is veranderd, maar er moet nog veel worden gedaan.
Hoe ziet een wereld zonder misogynie of seksisme er volgens jou uit?
Een wereld zonder seksisme zou een wereld zijn die gebaseerd is op verdienste, waar meisjes kunnen dromen en worden wie en wat ze willen zijn als vrouwen. In die wereld zouden we mensen als Anita Hill en Christine Blasey Ford geloven (beide vrouwen beschuldigden – vergeefs – een kandidaat-opperrechter van seksueel misbruik, red.).
Het zou een wereld zijn waarin ik hetzelfde zou betalen als een man voor een knipbeurt en waar ik mijn sleutels niet tussen mijn vingers hoefde te houden wanneer ik ‘s avonds over een parkeerplaats liep. Het zou een wereld zijn waarin, als ik geen make-up droeg, mensen me niet zouden vragen of ik moe of ziek ben, en ik zou kiezen wanneer ik glimlach, niet wanneer iemand me op straat lastigvalt met opmerkingen om me op te vrolijken, “schatje”.
Seksisme is zo verweven met racisme, klassisme en alle andere -ismen die bestaan omdat sommige mensen geloven dat ze beter zijn dan anderen. Als dat allemaal zou verdwijnen, zouden we profiteren van de bijdragen van zoveel meer mensen. In plaats van onrecht te bestrijden, zouden we allemaal zoveel meer tijd hebben om te leren, te creëren en van het leven te genieten.
Je vaart naar een onbewoond eiland, welke wijnen neem je zéker mee?
Als geld geen rol speelt, zou ik graag een doos Domaine de la Romanée-Conti meenemen, die eersteklas Pinot Noir uit Bourgogne. Herinner me er alsjeblieft wél aan om een kurkentrekker mee te nemen 😉
Van welke wijnregio’s denk je dat we nog aangename verrassingen zullen zien?
Canadese wijnregio’s zijn spectaculair. We produceren niet veel wijn, maar wat we maken is uitstekend. Het zijn ook geweldige plekken om te bezoeken voor je volgende vakantie.
Ps: Natalie MacLean is de gastvrouw van de door de New York Times aanbevolen Unreserved Wine Talk Podcast en geeft populaire online cursussen over voedsel- en wijncombinaties. Meer informatie over haar derde boek, Wine Witch on Fire: Rising from the Ashes of Divorce, Defamation, and Drinking Too Much, is te vinden op haar website: Natalie MacLean
foto: @NatalieMacLean
