D.O. Ribera del Duero | 2
Ook de Spaanse politieke ontwikkeling is moeilijk los te zien van de vooruitgang van Ribera del Duero. Franco overleed in 1975, de D.O. Ribera del Duero werd opgericht in 1982. Vanaf 1986 werd het makkelijker om naar en in Spanje te reizen en zo kreeg de streek meer bekendheid. De export ligt sinds die tijd rond de 16%. Enerzijds was daar de unieke status van Vega Sicilia en anderzijds de clarete. Wat in het bijzonder heeft de streek nu zo’n boost gegeven?
Boost
Deze impuls kwam toen Alejandro Fernández zijn bodega Pesquera begon, waar hij rode wijnen produceerde van tempranillo met een meer geconcentreerde, volle en fruitige stijl dan de meeste Rioja wijnen van toen. Zoals eerder gesteld, Rioja’s waren destijds de enige Spaanse rode wijnen die werden geëxporteerd.
De wijnen van Pesquera zijn 100% tempranillo en werden zowel in Spanje als door internationale wijnrecensenten goed ontvangen. De wijnproductie breidde zich in de jaren 80 en 90 flink uit, en er werden veel nieuwe bodega’s gevestigd wat heeft geleid tot inmiddels 22.000 hectares. De wijnen van Pesquera hebben dus de revival van de streek ingeluid. Het blad Decanter is nu wat meer op de hand van Ribera waar vroeger Rioja favoriet was. Het kan verkeren.
Regelgeving
Er zijn regels voor wijnbouw, vinificatie, opvoeding en botteling. De toegestane druivenrassen zijn:
Voor rode wijn:
· tinta del país of tinto fino; rode D.O. wijnen moeten minstens 75% tinta del país bevatten; dit is veruit het belangrijkste druivenras (90% van de productie), dat zorgt voor karakteristieke kleur, aroma en body;
· cabernet sauvignon, merlot, malbec en garnacha tinta.
Voor rosé:
· minimaal 50% van de toegestane druivenrassen.
Voor witte wijn (slechts 1% van de productie, Vino de la Tierrra):
· albillo (plaatselijk blanca de país); voornamelijk lokale consumptie.
Het maximale rendement van de DO Ribera del Duero bedraagt 7.000 kg/ha.
Er is een verdeling in:
· tinto joven (geen of minder dan 12 maanden op hout);
· crianza (24 maanden rijping, waarvan minimaal 12 maanden op hout);
· reserva (36 maanden rijping, waarvan minimaal 12 maanden op hout);
· gran reserva (60 maanden rijping, waarvan minimaal 24 maanden op hout).
Het Consejo Regulador houdt zich ook bezig met promotie en kwaliteitsverbetering.
Productie en export
De productie van druiven voor wijn bedroeg in 2012 86 miljoen kg, tegen ongeveer 10 miljoen kg in 1982. In 2013 bedroeg de wijnproductie 80 miljoen flessen. Qua liters wijn was Duitsland in 2013 het belangrijkste exportland, gevolgd door Zwitserland, Zweden, USA en Denemarken. Op de achtste plaats staat Nederland met 300.000 liter. Wat opvalt is dat Frankrijk relatief duurdere wijnen inslaat (gemiddeld € 12 per fles) terwijl bijvoorbeeld Nederland flessen van gemiddeld €4 koopt. De markt voor Ribera del Duero in Nederland speelt zich voornamelijk on trade af, terwijl deze in Frankrijk meer off trade is.
De wijnen
Ribera del Duero is een concurrent van Rioja, dat met hetzelfde druivenras werkt. Qua stijl zijn de wijnen echter verschillend. Die van Ribera del Duero hebben frisser fruit, terwijl Rioja wijnen rijper fruit hebben met meer oxidatief, confiture-achtig karakter. De wijnen van Ribera del Duero die afkomstig zijn van oude stokken hebben echter aroma’s die aan die van port doen denken. Als de wijnstokken bovendien groeien op kalksteen bodems, zijn de wijnen intens en complex, bedoeld om lange tijd te rijpen en zeer lang te bewaren.
Tastings
En dat bewaarpotentieel is één van de items waar Pedro Ballesteros MW één van zijn twee tastings mee begint. ‘Wines of Ribera del Duero are with Brunello, Barola, Berbaresco and Bordeaux the most ageing wines in the world’. Wijnmaker Xavier Ausas van Vega Sicilia voegt daaraan toe ‘Our Unico is made to age foor up to 30 or 40 years, although we are very much aware that almost nobody does this’. Een ander item is de verandering van stijl door de jaren heen. Waar de wijnen vroeger alcoholisch, houterig en log waren, zijn ze nu – beoogd – frisser en lager in alcohol.
Althans dat wordt betoogd door Pedro Ballesteros MW. Mineraliteit door kalkbodems valt zeker te herkennen in de wijnen, maar in de tasting van o.a. Boorquez Herbet 2009, Clave de Tabula 2010 en Los Astrales Christina 2010 valt logheid en hoog alcohol toch op.
De tasting daarop volgend van mythische vintages laat het bijzondere ouderdomspotentieel zien van Ribera del Duero. Pesquara Janus 1986, Aalto PS 2004, Vega Sicilia Unico 1982 zijn fris, fruitig en mineralig als jonge meiden. En dit gold ook voor de Protos GR 1986.
De laatste tasting met wijnen van ‘Ribera del Duero and his international trade’ bevat o.a. wijnen van Emilio Morio Crianza, Prado Rey Crianza, Arzuaga Crianza. Dit zijn niettegenstaande de verandering van stijl heftige jongens met veel tannines. Niet makkelijk en zeker geen slobbertjes.
Wineries
De tocht op deze reis leidt ons langs alle voornoemde terroirs. Het vlakke landschap van Finca Villacreces. Dominio de Atauta in een uithoek van de D.O. op vijftig kilometer van Gormaz op 1000 meter hoogte. Op ‘calcareous’ zandgronden waarvan je je afvraagt wie zich destijds de aanplant van wijngaarden in het hoofd haalde. Geen mens te bekennen in de verre omgeving. Domino de Atauta is een heel bijzonder bedrijf met zeer actieve vignerons, één studeert zelfs aan het IMW. De wijnen zijn kostbaar, maar dat is goed te begrijpen door de arbeidsintensiteit. Vega Sicilia en Hacienda Monasteria liggen tegenover elkaar, gescheiden door de rivier. Beiden hebben een state of the art winery en maken kostbare producten. Deze bedrijven zijn weer niet te vergelijken met een ‘garagist’ als Los Astrales of een wat ouder bedrijf als Bodegas Imperiales. De D.O. telt circa 260 wineries waarbij bijvoorbeeld Abadia Retuerta buiten de D.O. grenzen valt. De wijnregio groeit en bloeit, zoveel is duidelijk.
Brand?
Is Ribera del Duero nu een brand of merk zoals Frederico Vasquez dat graag zou zien. Dat de streek uniek is in terroir, geschiedenis en bewaarpotentieel is evident. Ribera del Duero wijnen hebben een stijl apart. Door het vele aanplanten in de valleien, waar de goedkopere wijnen gemaakt worden, gaat de stijl van log naar superlog met een gemis aan mineraliteit en de vraag is of je dat moet willen. De toppers zijn kwaliteitsproducten voor mensen met geduld. Zeker de Gran Reserva’s kunnen decennia ouderen. Dus ja, Ribera kan een brand worden. Een brand voor de kenner.
Charlotte van Zummeren
Frank Smulders MW
Met dank aan www.prowijn.nl voor het terroir en www.ngs.nl (Paul Op ten Berg) voor de wetenswaardigheden van Munoz
Foto’s: Peter van Sisseck & Pedro Ballesteros MW
