Nelson Mandela (1918-2013) streed tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime, zat decennialang gevangen, ontving in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede en werd de eerste democratisch verkozen zwarte president van het land.
Na zijn overlijden zetten zijn kinderen en kleinkinderen zijn activiteiten voort, onder meer met The House of Mandela. Hier leiden Nelsons kleindochter Tukwini en haar moeder Makaziwe sinds 2010 een eigen wijnbedrijf. Centraal voor de Mandela’s staat het respect voor medemens en natuur. Met hun duurzaam geproduceerde wijnen willen moeder en dochter de traditie van hun voorouders voortzetten.
Tukwini, de één ziet wijn als gebottelde poëzie, de ander spreekt van veritas. Wat betekent wijn voor jou?
Voor mij betekent wijn het delen van ervaringen. In alle landen waar ik voor wijnproeverijen ben geweest heb ik geweldige mensen ontmoet. Mensen die over een enorme wijnkennis beschikken en mensen die er helemaal niets van weten. Maar ze komen allemaal op één plek samen om te genieten van een product dat omhuld wordt door een mysterieus halo en tegelijk ook iets totaal subjectiefs is. Ik vind het vaak grappig wanneer wijnmakers over de tonen van een wijn praten en consumenten in verwarring raken omdat zij geen van die tonen proeven. Wijn is iets waar eenieder plezier aan kan beleven en we moeten die mystieke sfeer rond wijn dan ook wegnemen en mensen aanmoedigen er gewoon van te genieten.
Wereldwijd genieten steeds meer mensen van Zuid-Afrikaanse wijnen.
Ja, de kracht van onze wijnen ligt vooral in het feit dat er in Zuid-Afrika heel uiteenlopende wijnregio’s zijn, zoals het kustgebied waar de Atlantische en de Indische Oceaan samenkomen, de bergachtige Breede River Valley en de Klein Karoo halfwoestijn. Dat leidt tot de productie van een grote diversiteit aan wijnen met een boeiend palet dat je niet in Europa vindt.
Toch spiegelt Zuid-Afrika zichzelf nog steeds graag aan wijnen uit de Oude Wereld, terwijl we juist onze eigen wijnstreken, onze eigen uniciteit en markt zouden moeten waarderen, in plaats van onszelf consequent te vergelijken met Europese producenten.
Ben je al met al optimistisch over de wijntoekomst van Zuid-Afrika?
Ik ben voorzichtig optimistisch, maar zou graag meer vrouwelijke en zwarte producenten zien. Veel jonge, opkomende wijnmakers willen dat ook, dus dat is een goede zaak.
Wordt de wijnwereld in Zuid-Afrika daadwerkelijk diverser?
Ik heb nog geen enkel bewijs gezien dat de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie bereid is om te diversifiëren. Het is en blijft een zware strijd. Nadat een zwarte, democratisch gekozen president de weg vrijmaakte voor de opening van de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie na het wereldwijde wijnverbod vanwege de apartheid, zou je denken dat men er meer jonge wijnmakers, vrouwen en zwarte mensen bij wil betrekken. Maar anno 2023 wordt er nog altijd vooral gepráát over inclusiviteit en diversiteit. De veranderingen gaan langzaam en soms is dat ontmoedigend. Toch blijf ik positief en hoop ik dat de dingen ten goede zullen keren.
Je grootvader Nelson streed zijn hele leven voor diversiteit en inclusiviteit. Wat heb je met name van hem geleerd?
Zelfbeschikking en zelfstandig nadenken. Hij leerde ons dat we onszelf nooit beperkingen moeten opleggen en dat we dat evenmin van anderen moeten accepteren. Mijn grootvader zei dat als ik iets wilde doen, ik me daarop moest concentreren en me door niemand moest laten afschrikken. Heel belangrijk was dat hij ons zelfvertrouwen en geloof in onszelf bijbracht. Als we die principes niet hadden toegepast, zouden we nooit een wijnmerk hebben gecreëerd. Veel mensen in de wijnindustrie zaten niet echt op ons te wachten.
In het verleden werkten jullie met meerdere wijnmakers, nu met nog maar één?
Klopt, vroeger werkten we met drie wijnhuizen, maar dat bleek een flinke uitdaging wat betreft het kwaliteitsmanagement. En dus hebben we vijf jaar geleden gekozen voor een samenwerking met D’Aria Winery in Durbanville, nabij Kaapstad. Zij zijn hele goede partners en hebben echt affiniteit met en begrip voor ons merk.
Jullie bieden wijnen van tal van variëteiten aan, waaronder Chardonnay, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc, Shiraz, Merlot en Pinotage. Welke wijnen beveel je ons aan?
De wijnen uit het Phumla-assortiment (Chenin Blanc en Pinotage), want dat zijn typisch Zuid-Afrikaanse druivenrassen. Ze zijn de exponenten van onze mooie, lange wijngeschiedenis en leveren wijnen van wereldklasse die representatief zijn voor de diverse wijnregio’s van Zuid-Afrika.
Sander de Vaan
Sander de Vaan woont en werkt in Spanje. Hij is – o.a. – wijnschrijver en lid van de CWW en publiceerde o.a. Wijngids Frankrijk, Wijngids Spanje, Wijngids Duitsland en – sinds 2021 – de jaarlijkse scheurkalender Wijnen & Wijnen. Verder verzorgde hij twee dichtbundels en schreef hij over een keur aan onderworpen voor diverse media, waaronder NRC, De Volkskrant, Hard Gras, Die Welt en El País.
