Als je het over wijn en klimaat hebt, heb je over Miguel Torres Sr. Familia Torres heeft tussen 2008 en 2021 21 miljoen euro uitgegeven voor de aanpassing en bestrijding van de klimaatverandering, dit omvat zowel aanpassings- als mitigatiemaatregelen zoals hernieuwbare energie of maatregelen voor energie-efficiëntie. In 2008 lanceerde Familia Torres het milieuprogramma Torres & Earth, toen werd afgesproken om elk jaar 11% van de winst investeren investeren om de ecologische voetafdruk aan te passen en te verkleinen. Het doel is om de CO2-uitstoot te verminderen tot 60% in 2023 en tot netto nul in 2040. In 2023 is 37% van de uitstoot op alle gebieden, van de wijngaard tot de consument, verminderd in vergelijking met 2008.
Op dit moment is het systeem voor het opvangen en hergebruiken van de CO2 uit de wijnfermentatie al drie jaar geleden aanwezig in de belangrijkste winery in Pacs del Penedès, maar nog niet in de andere wineries. Trouwens, anno 2024 is Torres Sr. nog steeds fan van Greta Thunberg. Hij neemt bij voorkeur de trein en het klimaat staat bovenaan de drukke agenda van de tachtiger. Nu zit hij in het Amsterdamse Okura, de dag ervoor heeft hij in het Amstelveense restaurant Aan de Poel een presentatie gegeven. Het gesprek gaat erover hoe het bedrijf Torres nu omgaat met de klimaatverandering.
Eerder
‘Het was Al Gore’s film ‘an inconvenient truth’ die mij ertoe bracht iets te willen met de CO2 uitstoot van mijn eigen bedrijf.’ Aan het woord is Miquel Torres Sr., CEO van Familia Torres. De eigenaar van de gelijknamige ruim honderdtwintigjaar oude wijnbodega bedoelt dit niet grappig, hij is bloedserieus. Wat hij hiermee wil zeggen? Hij wil zijn wijnbedrijven zodanig aanpassen dat er geen CO2-uitstoot meer is. Hij heeft het over klimaatverandering, wijnbouw en broeikasgassen.
Wijnbedrijven hebben met twee zaken te maken. Enerzijds stoten ze zelf CO2 uit die de opwarming van de aarde veroorzaakt – in de laatste 50 jaar in Catalonia 1,2 graden hoger – en ten tweede moeten ze omgaan met de stijging van de temperatuur door die opwarming van de aarde die de wijnbouw beïnvloedt. Ook gaan wijnbedrijven, net zoals alle andere bedrijven, zoveel mogelijk over op alternatieve energiebronnen. We hebben het hier over een drietrapsraket: duurzaam, milieuvriendelijk en gericht op een betere (klimaat) toekomst. Torres is concreet, het bedrijf wil in 2040 0% CO2 uitstoot , in 2024 is er al 30% bereikt.
Stijgende temperaturen
Temperatuur is de belangrijkste factor voor de groei van de druivenplant en de productie van druiven. Opwarming van het klimaat heeft directe gevolgen voor de groei en productie van de druivenplant. Hij loopt vroeger uit, bloeit eerder en de druiven bereiken eerder het gewenste suikergehalte. Maar het suikergehalte alleen is niet afdoende voor rijping van de druiven. Door te hoge temperaturen moeten druiven eerder geoogst worden. Dan is de zogenaamde fysiologische rijping nog niet voltooid. Druiven met een gemis aan fysiologische rijpheid hebben stroeve taninnes, terwijl bij druiven met meer rijpheid de taninnes milder zijn. Bij de juiste rijping krijgt men zachtere taninnes en een wijn met meer body en volheid.
Het broeikaseffect wordt door wetenschappers verantwoordelijk geacht voor de stijging van het klimaat. De gevolgen zijn velerlei en zijn grofweg samen te vatten tot: er is een trend van meer warme dagen en minder koude dagen, de neerslag is in sommige gebieden heftiger. De luchtvochtigheid stijgt. In noordelijk Europa neemt de neerslag toe, in zuidelijk Europa neemt de droogte toe. Ook- of juist – wijngebieden hebben er last van. Torres heeft wijngaarden in Catalunya, Rioja, Ribera del Duero, Rueda en Rias Baixas.
In de Pénedes in het Catalonië van de familia Torres hebben ze last van droogte. ‘Op dit moment hebben we een stijging ten opzichte van vijftig jaar geleden van 1,2 graad en dat kunnen we aan. Maar we moeten kijken naar de toekomst, in het geval het nog verder gaat stijgen.’ zegt Torres sr.
Dat hitte weleens een probleem voor druiven kan zijn, had Torres Sr. al vroeg in de gaten. Torres Sr. wilde heel graag een winery in de hoger gelegen gebieden in Conca de Barbera – een appellation in TArragona. Zijn vader zag dat toen niet zitten. Sr. heeft uiteindelijk met eigen geld Milmanda gekocht. Maar hij deed dat toen al omdat hij wijngaarden wilde daar waar het koeler was. Milmanda ligt op ongeveer tweeënhalf uur rijden van Barcelona. Iets verder ligt de ommuurde wijngaard van Grans Muralles. Grans Muralles, letterlijk ‘grote muren’, is een verwijzing naar de muren die het klooster van Poblet moesten beschermen. Deze topwijn van Torres is ook afkomstig uit het relatief onbekende subgebied DO Conca de Barberà in Catalunya. De wijn is een blend van de bekende Spaanse druiven Garnacha, Cariñena en Monastrell aangevuld met de inheemse soorten Garró en Samsó.
Klimaat
‘Increasing temperatures mean the grape harvest is earlier every year, which could come to affect the quality of the wines and even alter the vine-growing map’, aldus Torres Sr. Door het anders inrichten van de wijngaard en meer bladgroei kun je de druiven al beschermen tegen de hitte, maar Torres Sr. kwam op een ander idee.
Torres wilde proberen oude druivenrassen terug te halen die de phylloxera – i.e. een plantenziekte aan het eind van de 19e eeuw die in meerdere landen verwoestend heeft uitgehaald en oogsten volledig heeft vernietigd – overleefden. Dat deze nog zouden bestaan was de vaste overtuiging van Professor Boubals van de Universiteit van Montpellier waar Miguel Torres Sr. een jaar heeft gestudeerd. Het bedrijf ging advertenties plaatsen in de lokale en regionale media om boeren op te roepen in contact te treden met Bodega Torres als ze wijnstokken zouden tegenkomen die ze niet konden identificeren.
Op dit moment heeft Bodega Torres 50 Catalaanse variëteiten gevonden die de phylloxera hebben overleefd, maar daarna gewoon vergeten zijn. Zes daarvan zijn oenologisch interessant en geregistreerd bij het Ministerie van Landbouw. Er is een hoop werk aan vooraf gegaan. Eerst het zoeken, daarna de ampelografische identificatie gevolgd door een DNA analyse en een proces om virus vrije stekken te kweken. Daarna in-vitro en in een kas opvoeden gevolgd door het planten in een wijngaard. Monnikenwerk.
Uiteindelijk heeft Bodega Torres er 6 overgehouden, waaronder de eerder genoemde Garró en Samsó die een plek hebben gekregen in de assemblage van de Grans Muralles. Er is géén DNA-match met andere variëteiten gevonden en ook onderzoek met microsatellieten heeft niet geleid tot een match. Die zekerheid is praktisch 100%. De zes variëteiten hebben de naam van het stadje gekregen waar ze zijn gevonden. Torres vindt het enorm belangrijk dat deze zes – afgezien van de oenologische potentie – ook veel beter tegen hitte en droogte kunnen. Deze rassen komen waarschijnlijk uit de middeleeuwen toen het veel warmer in Europa was. De eerste jaartallen van deze Catalaanse variëteiten zijn nu gebotteld en de vooruitzichten zijn veelbelovend. Daarnaast legt het wijnhuis wijngaarden aan op grote hoogtes – zelfs op 1.000 meter in de Pyreneeën – om te experimenteren met wijnbouw in koelere omstandigheden.
De meeste druivenplanten van Torres zijn geleid op de zgn. Cordon Royat manier. Twee armen van de wijnstok zijn op schouderhoogte geleid waar de trossen naar beneden zullen gaan hangen. Nieuwe wijnstokken worden aangeplant met ongeleide stokken (Gobelet). De dan wild woekerende bladeren zullen de druiven beschermen tegen warmte en zonnestralen.
Nieuwe energiebronnen
Familia Torres besteedt al sinds jaar en dag 2,5 miljoen Euro per jaar om minder energie te verbruiken. Zo zijn wineries van Torres in Spanje, Chili en Amerika voorzien van zonnepanelen om zo zelfstandig mogelijk in de energiebehoefte te voorzien. Ook zijn zgn. Peltier Plates geïnstalleerd, die warmte omzetten in elektriciteit.
Restafval wordt verwerkt tot brandstof en al het gebruikte water wordt gefilterd en hergebruikt. En om de biodiversiteit te bevorderen worden veel bomen aangeplant. Water wordt opgeslagen en wijngaarden worden daarmee zo nodig geïrrigeerd. En de afstanden tussen de wijnranken worden groter en de bladeren groeien weelderig als bescherming tegen de hitte.
Familia Torres is zeven keer uitgeroepen tot Most Admired Wine Brand door een jury van Drinks Business, deze prijs bestaat nu veertien jaar. Deze lijst van vijftig wijnhuizen wordt geselecteerd op basis van consistentie en kwaliteitsverbetering. In de jury zitten alleen wineprofessionals als Masters of Wine, journalisten, wijnkopers en opleiders. De top van de wereld staat in deze lijst: bijv. Mouton Rothschild op 41 en Haut-Brion op 21. Penfolds verdrong Torres vorig jaar naar plaats 2, het Australische bedrijf staat nu op nummer 3. De Honorary Doctor, Torres sr. kreeg deze titel in 2016 van de Universitat Rovira i Virgili, is er blij mee en terecht. Torres Sr. staat ook in de TIME 100 Climate Leaders die in november vorig jaar werd gepubliceerd, hij was de enige wijnproducent.
Met al de bovenstaande maatregelen is het bedrijf behoorlijk milieuvriendelijk. Maar dat is nog niet alles. Ook de CO2-uitstoot moet omlaag. Een stap in de richting van minder CO2-uitstoot is het gebruik maken van lichte verpakkingsmaterialen. Transport door gewicht in trucks zorgt namelijk voor de grootste CO2-uitstoot. Daarmee is Torres er nog niet. De eigen CO2-uitstoot moet aangepakt worden: ieder jaar vergist de Bodega Torres 35.000 ton druiven wat leidt tot 2.600 ton CO2. Het bedrijf is in samenwerking met universiteiten en bedrijven gespecialiseerd in de uitstoot van CO2 op zoek gegaan naar manieren om CO2. Familia Torres gelooft dat bomen de meest efficiënte manier zijn om atmosferische CO2 af te vangen. Daarom bezit het bedrijf 1.850 hectare bos in Spanje en 850 ha in Chili.
Okura
Torres Sr. is nog tot aan januari 2025 president van het bedrijf, dan neemt zijn zoon Miguel – die nu een sabbatical heeft en studeert aan Harvard – het over. Maar denk niet dat hij het rustig heeft. Hij leert Chinees en russisch en heeft een paar maal per maand les daarin. ‘Je moet bezig blijven.‘ Als je aan Miguel Torres Sr, vraagt wat het meest belangrijk voor hem is, dan is dat naast de wijn de natuur. ‘I want my children’s children to live in a beautiful world and we have to take care of that’. Torres sr. hoopt nog bij leven en welzijn mee te maken dat de CO2 uitstoot van zijn bedrijf aanzienlijk omlaag is gebracht ‘than you can drink a glass of wine because it is good for the climate.’ Voor wie Torres sr. ooit zelf heeft ontmoet, weet dat dit geen toneelspel of opgelegd gedrag is. Hij is al zijn hele leven bezig met het klimaat.
Charlotte van Zummeren
Bodega Torres in een voorbeeld van ‘wie het grote niet eert, is het kleine niet weert’. Bodega Torres maakt instappers die wereldwijd gedronken worden als de Viňa Sol en Sangre del Toro. Deze wijnen hebben jaar in jaar uit een constante kwaliteit. Het bedrijf heeft een kleine 1.500 eigen hectares (1.100 in Spanje, 300 in Chili en 30 in California), maar koopt ook druiven van partners met wie ze nauw samenwerken. Trots zijn ze op hun lidmaatschap van de Primum Familiae Vini, dat Miquel Torres in 1993 oprichtte met Robert Drouhin. Hierin zitten 12 familiebedrijven als o.a. Mouton Rothschild, Egon Müller, Hugel, Pol Roger en Vega Sicilia. Kwaliteitshuizen, stuk voor stuk. Naast de big sellers maakt Torres ook wijnen als Mas de la Plana, Salmos, Purgatori, Perpetual, Milmanda, Fransola, Gran Muralles, Waltraud en Natureo, de n0- alcohol wijnen van 0,0%. Dit zijn allen kwaliteitswijnen en/of terroirwijnen.
Bodega Torres is een wijnhuis dat maar liefst 1100 mensen in dienst heeft, over de hele wereld exporteert en een jaarlijkse omzet heeft van een slordige 250 miljoen Euro. Torres heeft bodegas in 5 streken in Spanje en een Bodega in Curico in Chili. Zus Marimar Torres bezit een winery in Russian River Valley., Sonoma, Californië. Dat is een van de koelste gebieden van Californië. Ook zij ging bewust op zoek naar een cool-climate region.
De wijnen van bodega Torres worden in Nederland geïmporteerd door Walraven | Sax en via o.a. Gall & Gall verkocht.
