Passie, geld en ego
door Frank Smulders MW
In de wijnwereld lopen veel mensen rond die passie voor wijn hebben. Tenminste, dat hoor ik ze vaak zeggen. Ik kom ze regelmatig tegen onder cursisten in wijnopleidingen, waar ze blakend van zelfvertrouwen binnen komen. Maar een flink deel van deze gepassioneerden halen de eindstreep van zo’n opleiding, zoals voor vinoloog, WSET Diploma of Master of Wine, helemaal niet. Want passie blijkt vaak niet hetzelfde als kennis, en, merkwaardig genoeg, ook niet hetzelfde als de zin op kunnen brengen tijd te steken in studeren.
Sowieso maakt een wijncursus geen wijnkenner, zoals iedere opleiding is het vaak meer het beginpunt, om gewapend met kennis ervaring op te bouwen en zo je eigen visies en diepgang te ontwikkelen. Lang geleden namen een aantal mensen uit de Nederlandse wijnhandel het initiatief om wijnopleidingen te ontwikkelen. Zij deden dit volgens mij vaak uit passie voor hun vak, maar ook omdat ze het zakelijk belang zagen van een goed kennisniveau binnen de wijnhandel. De Wijnacademie, ofwel de Vinologen-opleiding, was in die tijd alleen voor slijters en wijnhandelaren, later ook voor horeca toegankelijk. En uiteindelijk ook voor particuliere wijnliefhebbers. Want, wijnopleiding bleek ook geld in het laatje te brengen. Wat overigens wat mij betreft verder prima is.
Er zijn twee soorten wijndocent in mijn ervaring: de goede, en degene die wil laten zien hoeveel hij weet. De wijnwereld lijkt soms net de echte wereld, dus grote ego’s zijn haar helaas niet vreemd. En het is natuurlijk bijzonder strelend voor de eigenwaarde wanneer een zaal vol mensen luistert naar jouw kennis, of wanneer jij mag bepalen of iemand een ‘gekwalificeerde kenner’ is of niet. Het stelt jou boven de massa. Zelfs als je zelf nooit een fatsoenlijk diploma hebt behaald.
In Nederland mogen we ons gelukkig prijzen met een uitgebreid, goed onderbouwd wijn-opleidingssysteem. Er zijn weinig landen die ons dat na doen. Dat er sinds 15 jaar ook de opleidingen van de Britse Wine & Spirit Education Trust (WSET) bij zijn gekomen is een verrijking van het cursuslandschap gebleken, en menig cursist heeft sindsdien stappen in beide systemen gezet, die elkaar soms goed aanvullen.
In het Nederlandse systeem is heibel uitgebroken. Lang werd het hele examensysteem gesuperviseerd door de Stichting Wijn Examens Nederland (SWEN). Afgelopen najaar werd wijn-minnend Nederland echter opgeschud door een nogal cryptisch opgesteld persbericht waarin kond werd gedaan van de oprichting van de SWON. Het was mij in ieder geval totaal onduidelijk wat hierachter stak, totdat ik in wandelgangen en achterkamertjes hoorde dat dit te maken had met de onwil van de bestuurders van de SWEN om plaats te maken voor een jongere garde. In uiterste nood was daarom besloten de SWEN als geheel hardhandig buitenspel te zetten door oprichting van een nieuw orgaan wat de supervisie overnam.
Ik wist niet of ik moest lachen of huilen toen ik het hoorde, maar helemaal verrassend was het niet. Al jaren geleden was het mij opgevallen dat enkelen die ooit aan de wieg stonden van al het moois dat er qua wijnopleidingen in Nederland was opgezet, het nu min of meer gijzelden. Men kan zich afvragen waarom mensen die eigenlijk al geruime tijd de wijnhandel hebben verlaten, met pensioen zijn, het vierkant verdommen hun positie op te geven. Het antwoord is geld en ego. Het was mij eerder al eens opgevallen dat de vergoedingen die uitbetaald werden binnen de SWEN en aanverwante circuits best wel ruimhartig waren. En ijdelheid zal ook wel een rol spelen, daar ben ik niet bang voor. Met passie voor goed wijnonderwijs heeft het in ieder geval helemaal niets te maken. De lachwekkende vertoning die nu plaats vindt rondom de samenwerking tussen SWEN en SVH is daar het bewijs van.
Frank Smulders is Nederlands eerste Master of Wine, sinds 1992. Hij is zeer actief in wijnonderwijs: als docent werkt hij met name in het WSET circuit en geeft les aan diverse wijnscholen in, maar vooral ook buiten Nederland, waar hij in tien landen jaarlijks WSET level 3 en 4 lessen doceert over diverse Europese wijnlanden en -gebieden en in het bijzonder over Spanje.
