Aloïs Lageder: bio dynamie in optima forma
door Charlotte van Zummeren
Met 12 jaar was hij nog te jong om na het vroege overlijden van zijn vader de winery te gaan leiden. Moeder en zus namen eerst de honneurs waar. Vanaf 1975, op 25 jarige leeftijd, nam Aloïs Lageder de teugels in handen van de gelijknamige befaamde winery in Bolzana, Alto Adige. ‘Alles hangt met elkaar samen’, dat is zo ongeveer het motto van deze vierde Aloïs Lageder. Bio-dynamie en holisme zijn de instrumenten van Lageder om deze samenhang te bewerkstelligen.
Vork en mes
Lageder is in Nederland op uitnodiging van Residence en De Gouden Ton, trotse verkopers van de wijnen van dit huis. Als locatie is Vork en Mes gekozen. Dit is een biologisch restaurant, gevestigd in het oude paviljoen van de Floriade in Hoofddorp. Het restaurant heeft van binnen en buiten de vorm van de boeg van een schip. Groenten vormen de hoofdmoot van de keuken, daar groeit er in de directe omgeving genoeg van. Vis en vlees vormt 20% van de menu’s. Wat er wordt uitgekozen op vleesgebied zien ze ‘in de omgeving zelf grazen’. De wijnen die het restaurant schenkt zijn ook biologisch, dus het sluit perfect aan de ideologie van Lageder. Hoewel menig vandaag uitgenodigd heerschap, wél liefhebber van de bio-dynamie van Lageder, zijn bedenkingen heeft bij een 80% groenten menu. Zoals een gast zegt: ‘I am maybe a vegetarian, but certainly not a rabbit’. Het op maat gemaakte vier gangen menu van Vork en Mes doet sommigen toch verzuchtten ‘wat kan eten lekker zijn zonder vlees’. Zo is het maar net, het is ook een kwestie van mindsetting. Dingen kunnen ook anders gaan.
Bio dynamie en holisme
Dingen anders doen is precies wat Aloïs Lageder voorstaat. Bij de eigen wijngaarden werkt hij volledig bio-dynaisch en deze wijnen komen sinds begin 2010 uit onder het Tenutae Lageder label. De wijnen van de druiven van de contracttelers, worden gepresenteerd onder het Aloïs Lageder label. ‘Met de meeste van deze telers werken we al jaren en hun werkwijze is verantwoord’. Over bio dynamie en holisme zijn boeken volgeschreven en over het proces bestaan meerdere opvattingen, losjes in te delen in rekkelijken en preciezen in de leer van Rudolph Steiner. Lageder zegt er het volgende over: ‘Biodynamic agriculture is the most comprehensive method of working the vineyards in ways that accordance with nature. It respects the principles that make nature a single, unified whole, and brings the grapevines to their natural state of equilibrium, as inter-related with both the earth and the cosmos.’ Dit houdt een volledige afwijzing in van alle chemische en kunstmatige mest, in plaats daarvan bio-dynamische compost, en houdt rekening met de zon- en maanstand bij het werken in de wijngaard. De wingerds en de grond worden behandeld met bio-dynamische middelen, die de planten versterken. Voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het sprayen met camille thee na hagel, om de druivenstokken weer tot rust te laten komen. ‘Emphasis is also placed on maintaining the natural varieties of the types of plants that live in the vineyards, and thus an increase biodiversity and hence a balanced ecosystem.’. Ook bijen, vlinders, wormen etc. dragen bij aan een ecologische balans. Het werken met de omgeving die je geboden wordt, op een duurzame wijze zodat niet alleen wij, maar ook meerdere generaties ervan kunnen genieten, leidt tot gezonde en sterke wingerds, die beter om kunnen gaan met de klimatologische wiebeligheid van de laatste jaren. Voor Lageder is het een bewijs dat deze werkwijze de planten sterker maakt, omdat hij zijn bio-dynamische wijngaarden eerder kan oogsten dan de andere ‘dit schilt bovendien in het suiker- en later alcoholgehalte en dat houdt de wijnen plezieriger’. Het resultaat is een bepaalde stijl van wijn met als trefwoorden: harmonie, balans, finesse, elegantie en energie.
Het holisme valt samen te vatten als ‘commitment to sustainable practices in all our areas of endeavor. Our efforts to promote ecological awareness as well as our support of various art, cultural, and music projects reflect our belief that these important sources of inspiration also enhance the experience of wine’. Op alle gebieden wordt zo duurzaam en ecologosch mogelijk gewerkt, ook in de ‘high tech computer controlled’ vinificatie kelder. De winery heeft het Margré Wine symposium opgericht ‘a forum where climate researchers, agronomists and vintners can develop prospects and strategies to help producers of wines to react to global warming’. Volgens Lageder kan de klimaat verandering alleen te lijf worden gegaan met een nog dieper begrip van de wetten van de natuur en niet met nog meer technologie. Bewustzijn en duurzaamheid wordt bij Lageder toegepast op alle vlakken, dus ook bij het ontwikkelen van de labels en de inrichting van de winery.
De wijnen
Leiden deze theoretische achtergronden en praktische behandelingen nu tot mooie wijnen, want daar gaat het toch om? Deze vraag kan met een volmondig ja worden beantwoord. Er is geen wijn die teleurstelt. Op de proeftafel stonden10 wijnen; het hele pakket van Lageder bedraagt ca. 20 wijnen. Zuiverheid en mineraliteit zijn woorden die bij alle wijnen naar boven komen. Soms verrassend, zoals de Löwengang chardonnay, die zich in de neus als een blockbuster presenteert en in het palatum uiterst vriendelijk, zacht en elegant is. Ook verfrissend, zoals de goed beteugelde tannine rijke Lindenburg lagrein, een stevig glas met een interessante soepele twist. De Krafuss pinot noir heeft het kenmerkende droogje van de druif en een lange, zachte finish. Een opmerkelijke, aanbevelenswaardige pinot noir. De chardonays, pinot grigio’s en lagreins uit de verschillende ranges bieden stuk voor stuk een mooi, zuiver en vloeibaar verhaal.
Tot slot
Jancis Robinson MW schreef onlangs een ontluisterend artikel over wat sommige producenten allemaal met wijn doen. Chaptaliseren, ont- en aanzuren zijn natuurlijk bekend, maar meer usance wordt het om de wijn bij te kleuren met, minder gezonde, stoffen die zeker niet op het label vermeld staan. Bij Aloïs Lageder kun je er verzekerd van zijn dat er niets meer in de fles zit dan wat er op het label staat. Op het achteretiket geeft hij overigens veel informatie zoals de ouderdom van de stokken, het aantal flessen en de opbrengsten. Het adagium ‘what you see, is what you get’ is hier van toepassing. Gecombineerd met het oprechte streven naar een betere wereld, staat Aloïs Lageder met zijn visie en zijn wijnen op grote hoogte.
Charlotte van Zummeren
De wijnen van Aloïs Lageder zijn verkrijgbaar de De Gouden Ton en Residence. (www.degoudenton.nl, www.residence-wijnen.nl)
De prijzen van de wijnen van Lageder liggen tussen de 8,50 en 42,95 Euro.
