Zwitserse wijnen: klein maar fijn
Waarin een klein land groot kan zijn.. En dan hebben we het hier niet over Nederland, maar over Zwitserland. Dit land is maar ietsje groter dan Nederland en heeft toch zo’n 15.000 hectare areaal met spectaculair gelegen wijngaarden. Deze super steile hellingen bevinden zich voornamelijk in het Franse gedeelte bij het meer van Genève in La Côte, Lavaux, Vaud en Valais. Verder liggen de grootste gebieden in Neuchâtel en Ticino. Zwitserse telt 23 kantons en in alle bijna alle kantons komt wijnbouw voor.
De meest belangrijke daarvan zijn: Thurgau, Sankt Gallen, Zürich, Schaffhausen, Aargau, Basel-Landschaft, Graubünden en bij het meer van Thun in Bern.
Vinea
Hoewel Zwitserland een klein wijnland is, gebeurt er genoeg op vineus gebied. De organisatie Vinea is verantwoordelijk voor de diverse wijnevenementen in het land. Zo organiseert zij één keer per jaar de Grand Prix du Vins Suisse, waar jaarlijks 600 producenten 3.000 samples aanleveren. Sinds 2008 is er sprake van een kleine groei. Toch opmerkelijk voor een klein wijnland.
Al 16 jaar wordt de competitie Mondial des Pinots in Sierre, tevens standplaats van de organisatie, gehouden. Geloof het ook niet, maar Zwitserland maakt veel en goede pinot noirs. Deze competitie staat open voor andere landen. In de praktijk komt 80% uit Zwitserland, 480 producenten leveren hier 1359 samples aan.
Het kleine broertje is de Mondial du Merlot. 161 producenten zijn verantwoordelijk voor 320 samples.
Vinea organiseert begin september Le Salon de Vinea, waar dit jaar 8.000 bezoekers op af kwamen. In de straten van Sierre vindt deze grootschalige wijnproeverij plaats met meer dan 200 producenten uit Neuchatel, Genève, de Schaffhauser Blauburgunderland groep, Charte Grain Noble ConfidenCiel winemakers, de Mondial du Chasselas competition, Clos Domaines et Châteaux Association, Château de Villa, Sion Capitale du Vin winemakers en Ticino Wine Producers. En vele individuele producers.
Vinea, die dit jaar 20 jaar bestaat, organiseert in oktober het Gala du Grand Prix du Vins Suisse en ook de beide Mondials hebben een medaille uitreikingsceremonie. Er bestaat een app voor de IPhone, 4 websites en Vinea is actief op Facebook en Twitter. Al deze activiteiten leiden tot wereldwijd 512 artikelen over Zwitserse wijnen. Nieuwe activiteiten zijn de ‘Semaine du Vin Suisse’ in de eerste week van december 2013. Tweehonderd restaurants doen mee aan dit grootschalige wijn spijs evenement met Zwitserse wijnen.
Paolo Basso
Paolo Basso is dit jaar master sommelier van de wereld geworden en hij komt uit Ticino. In Sierre presenteert hij de gouden medaille winnaars van de Mondial de Pinots. Basso vertelt dat hij bijna 15 jaar bezig is geweest om de beste sommelier ter wereld te worden. Dit was de derde keer dat hij meedeed en hij kan zijn geluk nog steeds niet op. Wat meteen opvalt is zijn kwaliteit in het omschrijven van de wijnen: ‘lactic nose, white pepper, lychee, apple, sweetness’, moeiteloos somt hij per wijn verschillende eigenschappen op. De meeste wijnen kwamen uit Zwitserland, maar niet allemaal. De Pinot Gris A.O.C. Segarcea 2011 van het uit 1884 stammende bedrijf Sc. Demeniul Coroanei Segarcea Srl uit Roemenië valt op met zijn droge, mineralige, zuivere stijl. Daarna volgt een rijtje indrukwekkende pinot noirs uit Zwitserland. Achtereenvolgens Doamine La Treille 2011 A.O.C. La Côte, Cuvé St. Louis 2012 A.O. C. Neuchâtel, Soleil de Varone 2012 A.O.C. Valais en een Pircher 2011 uit Zürich. De wijnen hebben allemaal een zekere rokerigheid, droge, zachte tannines, zwarte peper en liquorice. De één heeft wat meer structuur en concentratie dan de ander. Opvallend is het verschil van de twee Franse medaillewinnaar met de Zwitserse wijnen. De Clos des Mouches 2011 Beaune 1er Cru van Domaine Brigitte Berthelemot Meursault is beduidend lichter. De Echezeaux Grand Cru 2011 van Domaine Fabrice Vigot uit Vosne Romanée is duidelijk een stapje hoger met mirabelle in het palatum, peperig en kruidig met zachte tannines. De Mondial de Pinots is een super interessante competitie met toppers als prijswinnaars.
José Vouillamoz
José Vouillamoz is met Jancis Robinson en Julia Harding één van de auteurs van het Wine Grapes, een stug stukje research. In Sierre begeleidt hij met Thomas Vaterlaus, redacteur en chef van Vinum, de proeverij van de winnaars van de Grand Prix du Vin de Suisse. Een Zwitsers feestje dus. Vouillamoz legt uit dat Zwitserland met 14.900 hectare 200 verschillende druivensoorten heeft, wat voor een jong wijnland aanzienlijk is. Zwitserse wijnbouw bestaat overigens al eeuwen, maar is eind van de 19e eeuw ingestort vanwege de phylloxera. Wine Grapes legt veel familieverbanden tussen de druiven bloot, zo blijkt dat pinot met gauvois blanc de ouders zijn van 16 verschillende druivensoorten als chardonnay, aligoté en ook melon de bourgogne. Heida blijkt een andere naam te zijn voor zowel savagnin als païen en sauvignon blanc. Sauvignon blanc is een ouder van cabernet sauvignon, een zoon van savignin blanc en een broer van chenin blanc. He gekruiste druivenras garamet en garanoir is afkomstig van gamay en reichensteiner. Dit zijn meestal lichte rode wijnen, maar komt ook voor als rosé. Merlot, hier gepresenteerd uit de streken Ticino en Valais is een kind van madeleine noir de Charentes en cabernet franc. Cornalin is hetzelfde als humagne rouge. Het komt erop meer dat wijndruiven net zoals mensen in min of meerde maten allemaal met elkaar gelieerd zijn.
Export
De export is voor Zwitserse wijnbouw geen aandachtspunt. Helaas. Het heeft te maken met de isolationistische politiek van het verleden. Nu geldt dat niet meer. Toch wordt slechts 1 procent geëxporteerd. De reclame-campagne van Zwitserland concentreert zich rond de bergen en zegt: ‘our lowest mountain is 400 meter, we have natural high standards’. Voor wat betreft de wijnen zouden ze kunnen zeggen: als u Zwitserse wijnen wilt drinken, moet u hier wel op vakantie komen, want in het buitenland zijn ze niet krijgen.
Charlotte van Zummeren
Foto: eerste en tweede van links: Paolo Basso en Elisabeth Pasquier
