Carsten Henn (1973) is niet alleen een bestsellerauteur in Duitsland (twee van zijn romans verschenen in Nederlandse vertaling), hij zit ook helemaal in de wijnwereld, als journalist voor o.a. Vinum en Gault-Millau én als wijnmaker. Sander de Vaan sprak met hem over wijn als leermeester en geliefde, diepe wortels in glibberige leisteenbodems, de stand van wijnzaken in Duitsland, de link tussen Winzer en Schriftsteller, TikTok, Instagram en nog veel meer.
Carsten, wat betekent wijn voor jou?
Wijn is mijn grote leermeester, mijn geliefde, ik nodig wijn uit aan mijn eettafel en op het terras, wijn laat me dansen en huilen, vertelt me over andere mensen die hun passie beleven en brengt me ertoe zelf verhalen op te schrijven. En bij wijn beginnen mijn smaakpapillen te dansen.
Je bent schrijver, maar maakt ook zelf wijn: Coeur de Pirate, in een eigen wijngaard aan de Mosel. Zijn er raakvlakken tussen de twee activiteiten?
Vroeger maakte ik wijn met een groep vrienden en kennissen, in ieder geval het werk in de wijngaard. Drie percelen op steile hellingen, wijnstokken met diepe wortels in een glibberige leisteenbodem. Ik wilde niet alleen over wijn schrijven, maar het ook zelf maken. Ik heb veel leergeld betaald, we hebben allerlei fouten gemaakt en ik heb er een boek over geschreven (De man die een heuvel beklom en van een Weinberg naar beneden kwam).
Inmiddels maakt wijnhuis Franzen de wijn voor mij. Het werk in de wijngaard vond ik altijd erg leuk, het was zwaar, maar het maakte mijn hoofd leeg – precies het tegenovergestelde van mijn schrijfwerk. Het maken van goede wijn leert je veel over het leven (waaronder concentratie op het belangrijke), over tijd, geduld en jezelf. Dat helpt natuurlijk bij het schrijven. Je moet een roman als een wijnrank behandelen, hij heeft een goed fundament nodig, moet diep wortelen, veerkrachtig zijn en niet omvergeblazen worden door een zuchtje wind. Hij moet ook lijden, en het kost veel werk om er iets goeds van te maken, veel leesrondes, veel tijd. In de wijngaard kun je net als bij een roman uiteindelijk niets afdwingen, je hebt veel in handen, maar niet alles, dat moet je accepteren.
Hoe kwam je op het idee om jaarlijks een “ontdekkingswijn” te produceren?
Dat idee komt voort uit mijn buitenlandsemester aan het einde van het vorige millennium in Adelaide, Australië, waar ik ook een beetje wijnbouw studeerde. De Australiërs hebben de benadering “Let’s give it a go!” en proberen gewoon de gekste dingen uit. Toen kwam ik terug naar Duitsland en hier probeerde níemand iets nieuws. Op een gegeven moment besloot ik: de wijnen die ik graag zou willen drinken maar die niemand produceert, maak ik gewoon zelf.
Elk jaar een wijn die nog nooit heeft bestaan en daarna ook nooit meer zal bestaan… Bij elk idee vraag ik me af: welke wijnmaker kan dit het allerbeste uitvoeren? En dan spreek ik diegene aan. Het helpt natuurlijk enorm dat men mij kent als wijnjournalist. De deal is altijd: de wijnmaker produceert circa 1.000 flessen en ik koop ze allemaal op. Dat was natuurlijk behoorlijk naïef van mij en financieel een groot risico, maar gelukkig heeft het gewerkt.
Er zijn veel geweldige wijnen uit voortgekomen: een Badense Spätburgunder, gerijpt op 200% nieuw hout, een Lemberger op acaciahout, een Müller-Thurgau, opgevoed als een top-Chardonnay, een Trollinger die naar de hemel reikt. En elke wijn van een topbedrijf: Knipser, Aldinger, KP Keller, Dautel, Wittmann & Clüsserath, Breuer, enzovoort. Deze kleine gekke hobby geeft me echt veel plezier. We zullen zien hoelang ik het nog blijf doen.
Hoe zie je de huidige stand van de Duitse wijnbouw?
Er zijn nog nooit zoveel goede wijnen geweest als nu. De nieuwe wijnmakersgeneratie is uitstekend opgeleid, heeft internationale ervaring, begrijpt de percelen en bodems beter, en brengt veel wijnen naar een nieuw niveau. Qua Riesling was Duitsland altijd al erg sterk, internationaal minder bekend is hoe goed de Pinot Noirs en Chardonnays zijn. Omdat Bourgognewijnen inmiddels bijna onbetaalbaar zijn, vind je hier geweldige alternatieven.
Welke andere “Duitse” variëteiten zou je ons aanbevelen?
Silvaner heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt en is een zeer boeiende variëteit én een geniale metgezel bij veel gerechten. Daarnaast zijn Duitse mousserende wijnen heel goed geworden. Zowel die van Champagne-druiven als van Riesling. Duitsland heeft als noordelijk wijnbouwland uitstekende voorwaarden voor bubbels en enkele producenten zoals Lauer, Schlossgut Diel en Dr. Kauer laten mousserende wijnen extreem lang sur lie rijpen. Zoiets is wereldwijd zeldzaam en aromatisch fascinerend.
Je boek De boekenfluisteraar wordt wel een ode genoemd aan het boek, aan trouwe lezers en aan de onmisbare rol van de boekhandelaar. Hoe ontstond het idee hiervoor?
Bij geen van mijn boeken heeft het van het eerste idee tot de voltooide roman zo lang geduurd. Een aantal jaren geleden vertelde een vriendin me over een boekhandelaar die na sluitingstijd te voet boeken bezorgt bij klanten in de buurt. Ik vond het een geweldig beeld dat iemand in onze snelle tijd bewust de langzaamste manier van voortbewegen kiest om iets te bezorgen.
Dit beeld beviel me zelfs zó goed dat ik meteen wist dat ik een verhaal over zo’n man wilde schrijven. Deze boekenwandelaar leek voor mij op een kleine schat aan verhalen, maar ik moest wachten op de juiste schatkaart om hem te kunnen ontdekken. Dat duurde zeven volle jaren. Toen was plotseling het meisje Schascha daar, en met Schascha het hele verhaal. Achteraf denk ik dat het met dit idee was als met een goede wijn: het moest rijpen. Ik ben nu erg blij dat ik het alle tijd van de wereld heb gegeven.
Hoe zie je de toekomst van het boek in dit tijdperk van TikTok en Instagram?
Ik ben optimistisch. Natuurlijk daalt de aandachtsspanne bij veel mensen, niet alleen bij de jongere generatie. Maar het is zoals met fastfood: aanvankelijk kan het enthousiasmeren, maar het houdt niet aan. Wie altijd alleen maar korte teksten leest, krijgt op een gegeven moment een verlangen naar iets duurzamers, een langer, dieper verhaal. Wij mensen bestaan uit verhalen, we begrijpen de wereld in verhalen, we hebben verhalen nodig die onze ziel en ons hart voeden, en dat lukt niet met korte flarden in sociale netwerken. Maar in die netwerken wordt over boeken geschreven en informatie uitgewisseld, dat vind ik geweldig.
Foto: Casten Henn @Mirko Polo
FRAGMENT uit DE BOEKENFLUISTERAAR
Ooit had Carl een klein buikje gehad, maar dat was in de loop der jaren verdwenen, net als het haar op zijn hoofd, alsof buik en haar hadden samengezworen om hem allebei in de steek te laten. Hij was nu, op zijn tweeënzeventigste, juist mager, maar hij droeg nog altijd zijn oude kleren, die hem inmiddels veel te groot waren. Zijn voormalige baas zei dat hij eruitzag alsof hij alleen nog de woorden in zijn boeken at, en die bevatten weinig koolhydraten. Maar ze vullen wel, antwoordde Carl dan.
Carsten Henn. De boekenfluisteraar.
Vertaling: Jeannet Dekker.
Uitgever: Boekerij, augustus 2022
9789022596456, hardcover, 224 pagina’s, € 20,00
