Brazilië: bubbels en nog véél meer
Nederland heeft iets met Brazilië. In de laatste maanden van 2011 wordt het Brazilië festival in onze lage landen gehouden. Dit evenement is georganiseerd om te economische banden tussen Nederland en Brazilië aan te halen en te vieren. Nederlanders houden van voetbal, dat is al een link met Brazilië Als swingend land met de losse heupen is Brazilië ook bekend. De openingsavond in Amsterdam van het festival is als vanzelfsprekend geopend met een avondje sambadansen. Dat Nederland het tweede exportland is voor Braziliaanse wijn, zal minder bekend zijn.
Toch is dat het geval. Er wordt namelijk wijn gemaakt in Brazilië, ongeveer net zoveel als in Zwitserland. Maar Braziliaanse wijn, que passa? ‘Ongelofelijk dat jullie die tweede plaats op het WK voetbal zo vierden. Voor ons telt alleen de titel’. Aldus een Braziliaanse college wijnjournalist. Het blijkt dat niet alleen hij, maar naar verluidt het gehele Braziliaanse volk met verbazing naar de tocht door de Amsterdamse grachten en de huldiging van het Nederlandse elftal op televisie heeft gekeken. Dat Brazilië in hetzelfde toernooi door Nederland is verslagen, zijn ze voor het gemak maar even vergeten. Brazilië en voetbal gaan hand in hand. Het Braziliaanse voetbalelftal is wereldbekend en altijd een kanshebber voor de wereldtitel. De Braziliaanse journalist is overigens net als de drie Nederlandse collega’s te gast in Rio Grande do Sul om het wijngebied beter te leren.
Rio Grande do Sul
‘It will take you seven days to cross the country from north to south’. Aan het woord is Deborah Boas Dadalt, directeur van het hotel Spa do Vinho in Bento Goncalves. ‘I started my career in the Netherlands as a journalist. I was correspondent in Amsterdam. I lived there for four years, I love your country’. Het hotel midden in de wijngaarden is één van haar hotels. Samen met haar man Aldemir Dadalt omvat het imperium inmiddels 15 hotels. ‘Bij dit hotel ligt ons hart, hier kunnen we ons uitleven, dit is onze hobby’. Spa do Vinho is één van de vijf franchises met een Caudalie spa, ook te vinden bij Smith Haut Lafite in Pessac Leognan. Spa do vinho, met een uitgebreide wijnkelder met Braziliaanse en oude en en nieuwe wereld wijnen, is gevestigd tussen de ranken van het Vale dos Vinhedos, Brazilië’s enige D.O. sinds 2008. Het overkoepelende gebied heet Rio Grande do Sul.
Wijnland Brazilië
Brazilië is enorm groot, qua oppervlakte het vijfde grootste land ter wereld. Van het uiterste noorden naar de punt van het zuiden is het 7000 kilometer rijden en dan rij je dus constant in hetzelfde land. Brazilië is zo immens dat de Brazilianen spreken van vier streken in plaats van één land, een tendens van alle grote naties. Het wijngebied Rio Grande do Sul is één van die vier streken. De gehele natie telt een kleine 200 miljoen inwoners die elk 2 liter wijn per jaar drinken. De totaal consumptie komt daarmee in de buurt van die van Nederland. Zestien miljoen inwoners met 22 liter per jaar en 191 miljoen inwoners met 2 liter per jaar komt op resp. 352 en 382 miljoen liter.
Brazilië heeft ongeveer 100.000 hectare wijngaard. Let wel: 90% daarvan is aangeplant met vitis labrusca en dat levert wijnen op met een onappetijtelijke geur, daar zijn wij hier niet meer aan gewend en zeker niet van gediend. De Brazilianen blijkbaar wel, want die wijnen worden daar nog alom afgezet. 10% van het areaal is vitis vinifera en daarvan staat 85% in Serra Gaucha met als belangrijkste substreek de Vale do Vinhedos. De wijnen van de vitis vinifera worden in Brazilië aangeduid als Fine Wines. De belangrijkste rode variëteiten zijn cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc, tannat, ancellota en pinot noir. Witte wijn wordt gemaakt van chardonnay, muscat, malvasia, prosecco en welschriesling, hier Italic riesling genoemd. Dit is ook een belangrijke druif voor de productie van mousserende wijnen, ongeveer twintig procent is het aandeel in de totale productie. Met de aantekening dat Brazilianen van zoet houden in dranken, zowel in alcoholisch als in frisdranken.
Het klimaat in Rio Grande do Sul is Atlantisch en er valt meer regenval dan in Nederland. Tegen onze gemiddelde 900 mm per jaar, valt er jaarlijks in zuid Brazilië tussen de 1300 en 1500 mm. Als het er warm wordt, is het gelijk heet en als de zon ondergaat is het meteen koel en donker. Grote temperatuurswisselingen dus, en tegen teveel vocht gebruiken ze de zgn. Thermo Pass Control, ventilatoren blazen de druiven droog. Het klimaat leent zich uitermate voor sparkling wines.
Sparkling
‘We kregen onze champagnes vanwege de hoge invoerrechten niet geëxporteerd naar Brazilië, vandaar dat we de productie in eigen hand hebben genomen. Alle 2,5 miljoen flessen die we maken worden in Brazilië verkocht, we exporteren niets’. Oenoloog Philippe Mével van Chandon Brazilië geeft antwoord op de vraag waarom Chandon zich in Brazilië heeft gevestigd. In 1960 werd Chandon Argentinië opgericht, 1973 volgde Brazilië en in 1985 Australië. De bedrijven zijn 100% dochter van Moët & Chandon. We proeven in een straf tempo de vijf mousserende wijnen door. ‘Alles wordt hier met methode charmat gemaakt, we hebben de methode verfijnd’. Hoe dat precies gedaan wordt, komen we in de korte tijdspanne van bezoek niet achter, maar we proeven niet die bijtende bubbels die we van sommige charmats gewend zijn. Het zijn zachte mousserende wijnen met onmiskenbare gisttonen. Speciaal voor de Braziliaanse smaak is de Passion gemaakt met 35 gram restsuiker. Wordt deze nu koud gedronken, net zoals de Ice variant van Moët & Chandon die wij nu in Nederland kennen? ‘Brazilianen drinken alles koud’. Dat hebben we inderdaad gemerkt, de witte wijnen worden zo koud gedronken dat het zeer doet aan het tandglazuur, maar dit terzijde.
Salton en Aurora
Chandon is niet de grootste producent van mousserende wijnen, dat is Salton eveneens gelegen in Sierra Gaucha. Deze winery bestaat al sinds 1910 en maakt 25 miljoen flessen per jaar, ongeveer een derde daarvan is mousserend. Een gedeelte wordt met charmat gemaakt, een kleiner gedeelte via de methode traditionelle. ‘we were last year in the Penedes, and the production of sparkling wines was even bigger than here’. Buurman’s gras is altijd groener, maar ook Salton is een respectabele en grote winery. Bij de mousserende wijnen valt het gebruik van de Italico – Welschriesling – op. Deze druif gedijt goed in het klimaat. Salton is een familiebedrijf, de derde generatie is nu aan het roer.
Aurora daarentegen is een coöperatie van 2100 growers. Aurora ontvangt per jaar 150.000 bezoekers ‘we have a wheel chair entrance’. Dit bedrijf is big business met een productie van 42 miljoen flessen waarvan 12 miljoen fine wines, de overige zijn vruchtensappen en vitis labrusca. De mousserende wijnen zijn zoetig en met charmat gemaakt. Dan komt als een duveltje uit een doosje een lagere lijn tevoorschijn die goed valt bij het Europese proefgezelschap, de Conde de Foucoald. Droog genoeg om Europeanen te plezieren, en plezant genoeg om Braziliaans over te komen.
Geisse at Wine Future Hong Kong
De vierde substreek van Sierra Gaucha is Pinto Bandeiro en dat is de thuisbasis van Vinicola Geisse. Pinto Bandeiro geldt als hét gebied voor mousserende wijnen en dat had de Chileense oenoloog Mario Geisse in 1979 goed begrepen toen hij voor Moët & Chandon naar Brazilië kwam. Hij begon snel voor zichzelf. Zoon Daniël werkt nu ook in de zaak ‘my father travels to Chili a lot to our company Casa Silva en so do I’./ Dit is een veel kleiner bedrijf en alles wordt traditioneel gemaakt. Ze kopen geen druiven. De nature, brut en rosé zijn bijzonder gave producten, maar de vintage Cave Geisse slaat alles. 70% chardonnay aangevuld met pinot noir en met 7 gram restsuiker. ‘Jancis Robinson will present this wine at the Wine Future in Hong Kong in November’ en daar kunnen we alles bij voorstellen.
Brazilië bubbelsland?
Het overgrote gedeelte van de Braziliaanse productie de Vitis Vinifera zijn stille wijnen, een kleine twintig procent daarvan is mousserend. Toch zijn dit de wijnen die de meeste indruk achterlaten omdat ze een eigen smoel hebben. De welschriesling is onderscheidend en het extra zoetje – populair in Brazilië – is bepaald niet onaangenaam. Juist de vrolijke bubbels kunnen goed als unique selling point dienen om juist die clic te maken met het vrolijke imago van swingend Brazilië. Wijn maken is één ding, wijn verkopen een tweede en juist bij dat laatste aspect heeft Brazilië met zijn samba, het voetballen en het klimaat een pré. Dan moeten ze alleen even voor zich houden dat het in Zuid Brazilië meer regent is dan hier.
Charlotte van Zummeren
