Eten als beleving
Door Frank Smulders MW
We leven in een maatschappij waar de ‘beleving’ vaak belangrijker is geworden dan intrinsieke kwaliteit. We gaan naar een concert van de Toppers, niet omdat de muziek zo goed is, het tegendeel is waar, mogen we wel stellen, maar vanwege de beleving van het met 50.000 andere uitzinnig verklede idioten uit ons dak te gaan.
Een politicus met inhoud die niet opgewassen is tegen ordinaire straatvechters wordt afgeserveerd. En helaas is uit eten gaan tegenwoordig ook steeds meer om ‘De Beleving’, in ieder geval in het topsegment. Afgelopen zomer heb ik gegeten in The French Laundry in Yountville, Napa Valley. Lang stond dit restaurant in de top 3 van beste restaurants in de wereld, de beroemde San Pellegrino lijst, hoewel het om onduidelijke redenen nu ineens afgedaald is naar lagere regionen. Hoe dan ook: natuurlijk werd er goed gekookt, maar verder deed het me eigenlijk niet zoveel. En ergerlijk, om niet te zeggen lachwekkend, vond ik de dame die bij ieder gerecht op de toon van een gids in een belangrijk museum, bijna fluisterend en half lispelend de inhoud van ons bordje kwam verklaren. Alsof ik zelf de menukaart niet kon lezen. En alsof het belangrijk is dat er een druppeltje andijvie-emulsie het bordje van kleur, maar niet van smaak, voorzag.
In de beste restaurants, laten we voor het gemak zeggen, de restaurants met 2 of 3 Michelin sterren, gaat het tegenwoordig vooral om de beleving. Het ging al geruime tijd deze kant op, maar met de moleculaire keuken van El Bulli ging het pas echt los. Niets is nog wat het lijkt, spektakel alom. Het rookt, het ruikt, wat vast is wordt vloeibaar en wat vloeibaar is wordt vast. Wat nu als een tegenreactie wordt gepresenteerd, en alom gewaardeerd, is de keuken uit eigen volkstuin, de trend die door Noma uit Kopenhagen is gezet. Groenten van vroeger, bio-beesten uit de boerderij in de buurt. Alweer meer een beleving dan iets anders, inspelend op het onbewuste en geliefde gevoel van ‘vroeger was alles beter’. Maar zijn al deze keukens nou echt lekker, of gaat het meer om het ‘oh en ah’ effect en het ‘kijk mij eens even lekker creatief zijn’? De vraag stellen is hem beantwoorden in dit geval.
Want zoals steeds weer met ‘belevingen’ is de verpakking belangrijker dan de inhoud. En van mij hoeft dat eigenlijk niet meer. De beste maaltijden in mijn herinnering? De perfect op houtskool gegrilde chuleton, dit is een T-bone steak, in een asador in Navarra, de aan tafel bereide steak tartare in een brasserie in Reims, een krakend vers plâteau de fruits de mer op een terras in Arcachon. Zo lekker, daar kan geen ster tegen op. En zeker, ook hier speelt beleving een rol, want steeds was het in gezelschap van vrienden of geliefden. Maar in de eerste plaats was het gewoon ‘ordinair’ lekker. De omgeving en het gezelschap, waren het altijd lekkere, maar nu spreekwoordelijke toefje slagroom op de taart.
