Wijn is niet alleen een product om van te genieten, het maken van wijn is ook een bedrijfstak, een omvangrijke business en industrie. Wereldwijd wordt er 247 miljoen hl. geproduceerd door miljoenen producenten. Iedere fles die u ziet wordt ergens gebotteld en voor dat proces zijn de druiven vergist. Er bestaan over de hele wereld ontelbare wijnproducenten en daarnaast opereren er een paar giganten. Deze reuzen zijn natuurlijk ook klein begonnen. Hoe dat in zijn werk gaat? Om hierachter te komen zijn we op bezoek gegaan bij een van de grootste wijnproducenten van Frankrijk: Les Grands Chais de France (GCF).
De meeste mensen zijn op vakantie weleens bij een wijnproducent langs geweest. Dan zie je de wijngaarden liggen en krijg je een kijkje in de kelder zodat je ongeveer weet hoe de wijnen gemaakt worden. Wereldwijd zijn er honderdduizenden wijnproducenten. Waar je bij bier de tendens ziet naar een overgang van groot naar klein (craftbrewers), is de tendens in de wijnwereld meer omgekeerd. Grote bedrijven nemen kleine producenten over. Les Grands Chais de France is zo’n gigant. Deze reus is relatief jong, slechts 40 jaar oud en toch al imponerend groot. Hoe kan zo’n bedrijf in korte tijd zo aanzienlijk worden? Omdat te weten te komen zijn we naar de Elzas getogen.
Hoe het begon
Naar de Elzas? Ja, Het hart van GCF klopt in Noord-Frankrijk. Joseph Helfrich (1956) is de oprichter en eigenaar en geboren en getogen in de Elzas. Zijn vader René had een kleine distilleerderij en Joseph wilde verder op dat pad. Op 23-jarige leeftijd begon hij voor zichzelf. Hij ging cognac opvoeden en bottelen en begon met een nieuw product: cognac met room. Hij kocht in Petersbach een loods en ging aan de slag. Dit werken met cognac is op zich al een bijzondere situatie, want cognac is een appellation met uitgebreide regelgeving die vermeldt dat het geestrijke vocht niet buiten de appellation mag ouderen. Die bepalingen bestaan echter nog niet zo lang en in de begintijd van Joseph was het hem vrij om met cognac te gaan werken. Deze toestemming duurt tot op de dag van vandaag voort. Helfrich creëerde het inmiddels bekende merk Comte Joseph. Omdat de Elzas vlak bij Duitsland ligt en Helfrich tweetalig is opgevoed, werd het buurland een belangrijke afzetmarkt. En zo begon de export,
Overigens: tot op de dag van vandaag wordt er nog cognac opgevoed in Petersbach.
Aha!
Joseph is opgevoed met de productie van sterke drank en begon pas later met het drinken van wijn. Dat leidde tot een soort van aha-erlebnis. Want wijn maken en bottelen is makkelijker en sneller dan het ontwikkelen van cognac, dat een rusttijd van minimaal 2 jaar tot 10 of meer jaar heeft. Om wijn te gaan maken begon Helfrich met het aankopen van wijngaarden en het samenwerken met wijnmakers en wijnboeren in de Languedoc. Samen met een collega bedacht hij op een avond in 1984 het merk J.P. Chanel, wat de naam was van de betreffende collega. Chanel was natuurlijk al bekend als parfummerk en modehuis. Na wat vriendschappelijk gesteggel – er was geen sprake van een wanklank want Coco Chanel gunde Helfrich het succes – werd JP. Chenet geboren. Kenmerkend was de scheve hals. De wijn viel in de smaak want het merk groeide en groeide.
In het jaar 2000 begon Helfrich met het merk Grand Sud en ook dit merk met een gebrande literfles en schroefdop begon aan een veelbelovende toekomst. JP. Chenet en Grand Sud zijn twee van de grotere merken in de wereld. ’ JP. Chenet and Grand Sud are now two of the most important wine brands in the food retailing sector.’ aldus het gezaghebbende online blad Meininger.
JP. Chenet is zelfs werelds bestverkochte Franse wijnmerk. GCF exporteert 80% van zijn assortiment. Bij andere grote wijnproducenten in Frankrijk is dat precies omgekeerd. Helfrich zag in dat naast grote merken ook diversiteit noodzaak is en hij kocht snel kleine kwaliteits wineries op.
GCF bezit momenteel 63 wijnhuizen in de meeste wijnbouwgebieden in Frankrijk waaronder wijnproducent Arthur Metz en het Domaine Viticole de la Ville de Colmar in de Elzas, Lacheteau in de Loire, Pasquier des Vignes in Beaujolais, Maison du Vigneron in de Jura, Caves Carod (Clairette de Die, Rhône), Francois Martenot in de Bourgogne en Domaine de la Baume in de buurt van Béziers (Languedoc). Calvet, een wijnhandelsmaatschappij uit Bordeaux, werd in 2007 toegevoegd. Voor alle duidelijkheid: deze bedrijven opereren zelfstandig zoals voorheen, maar binnen het kader van GCF. Helfrich staat niet stil, interessante bedrijven zullen ook in de toekomst worden aangekocht. Never a dull moment daar in de Elzas!
Inmiddels maakt deze gigant ook wijn in Hongarije, Spanje, Italië en Duitsland wijn. Crémants zijn zeer belangrijk in het assortiment, het bedrijf is de grootste producent van crémants in Frankrijk. Helfrich heeft nu 3.200 ha eigen wijngaarden en werkt samen met 700 wijnboeren. GCF zit in alle streken van Frankrijk en produceert daar wijn of distribueert wijn uit die regio. De enige streek waar deze grote wijnproducent niet met eigen wijngaarden vertegenwoordigd is, is de Champagne. Dat wil zeggen, tot op heden.
Facts and Figures
Les Grands Chais de France bestaat 40 jaar, opgericht in 1979. Sindsdien heeft het bedrijf een spectaculaire groei doorgemaakt, mede door JP. Chenet en Grand Sud. Het bedrijf heeft twee ultramoderne bottel- en ontwikkelbedrijven in Petersbach – op dezelfde plek waar Helfrich is begonnen – en in Landiras in Bordeaux. Vanuit deze twee bases worden de flessen over de wereld verdeeld en dat zijn er in totaal zo’n 600 miljoen. Het assortiment bestaat uit 60.000 verschillende producten. GCF maakt naast cognac ook nog andere spirits zoals het in Duitsland zeer populaire Jelzin wodka. Het bedrijf produceert zo’n 2,5 miljoen units sterke drank.
Productie: 720 miljoen flessen
Aantal werknemers: 3.000
Omzet: 1,2 miljard
Mousserend: 35 miljoen flessen
Export: 80%
Aantal entries: 60.000
In Europa: grootste wijnbedrijf
In de wereld: 4e grootste wijnbedrijf (Gallo is bijvoorbeeld groter)
Marktaandeel: 19% van alle Franse wijnexport komt van GCF
Distributie: naar 176 landen
Doelgroep: Horeca, horecagroothandels, supermarkten, e-comerce, travel retail, on board business
Van wijn naar fles: 5.000 stappen
De vestiging in Petersbach is immens, vanuit hier wordt de Europese markt buiten Frankrijk bevoorraad. De vestiging in Landiras levert vooral aan Frankrijk. In Petersbach krijgen we een rondleiding. Het neemt het ons een kleine twee uur met uitleg en ruim 5.000 stappen gemeten op de stappenteller. Goedemorgen!
Petersbach produceert dagelijks een kleine miljoen flessen. Er is een constante toestroom van vrachtwagens met wijn. De wijn wordt elders gemaakt, voornamelijk in de Languedoc, en in gekoelde vrachtwagens naar Petersbach gereden. Na aankomst wordt de wijn in de vrachtwijn meteen gecontroleerd en geanalyseerd en na goedkeuring wordt de wijn gelost. Daarna vinden nog twee contrôles en analyses plaats. Voor de Nederlandse markt vindt er nog een extra controle plaats bij het vaderlandse Meron, een kwaliteitsinstituut dat wijnen analyseert.
Overigens gebruikt LGCF niet alleen vrachtwagens, waar mogelijk worden treinen en boten ingezet. PET flessen en Bag in Box maakt GCF ook zelf. Het bottelen en opslaan gebeurd volledig automatisch. Het opslaan vindt in verband met brandgevaar zelfs plaats in een zuurstofarme loodsruimte. En dan zijn we gekomen aan het einde van de 5.000 stappen.
In Petersbach bouwde de familie in het complex een eigen restaurant en proeflokalen zodat dit ook niet meer uitbesteed hoeft te worden, want ook ontvangsten regelt GCF zelf. Indien nodig wordt de kok met toebehoren op locatie gestuurd. Hier in dit restaurant eet de directie of personeel met relaties en dan kan er tegelijkertijd wat geproefd worden. Joseph Helfrich loopt gewoon rond in Petersbach en iedereen kan hem aanspreken. Het is met nadruk een platte organisatie.
Down to earth
De Elzas is binnen Frankrijk altijd een buitenbeentje geweest. De streek heeft een aantal keren bij Duitsland gehoord. De inwoners spreken Duits en Frans en zijn vergeleken met de rest van Frankrijk minder formeel. Voor wat betreft Grands Chais de France komt daar de Zeeuwse instelling bij van ‘geen cent teveel’. Betaalbare kwaliteit is het motto en het geld wat er verdiend wordt, blijft in het bedrijf. Er zijn geen aandeelhouders die recht hebben op dividend , GCF is een familiebusiness. Vader Joseph CEO is net zoals zijn vrouw Laurence dagelijks in het bedrijf te vinden, zoon Frédéric (1979) treedt t.z.t. in zijn voetsporen en dochter Anne-Laurie werkt binnen de communicatie en marketingafdeling.
De vertegenwoordiging in diverse landen gebeurt ook op een afwijkende manier. Geen groot kantoor met schreeuwende letters GCF op de gevel ergens in Nederland. Nee, zo doen ze dat niet in de Elzas. De drie verantwoordelijken voor Nederland, – Barry Huisman, Bas van Putten en Linda Schoemaker – werken met een eigen takenpakket vanuit huis en komen met een zekere regelmaat naar de Elzas voor overleg etc. Komt het Nederlandse team er bijvoorbeeld achter dat er in Nederland behoefte is aan een ander type wijn, dan wordt dit overlegd en eventueel in werking gezet.
GCF is een bedrijf als een rollercoaster met een down to earth instelling. Geen wonder dat Grands Chais de France binnen 40 jaar een wereldspeler is geworden. Chapeau, daar kunnen we iets van leren!
Charlotte van Zummeren
Dit artikel is begin dit jaar in Winelife gepubliceerd Winelife
