Portugal is enorm populair onder Nederlanders en niet alleen omdat bekende (Louis van Gaal) en onbekende Nederlanders daar een tweede huis hebben. Het is een land met veel kust en zee, met een warm binnenland, met een diversiteit aan landschappen, architectuur en steden. Portugal biedt zoveel joie de vivre: superaardige inwoners, een heerlijke keuken met een hoofdrol voor de kabeljauw of bacelau en een fantastisch klimaat. Portugal is naast een populaire toeristenbestemming een wijnproducerend land, en geen kleintje met zo’n 225.000 hectares aan wijngaarden.
Wijn in Portugal
Portugal vaart wel bij de EU. Door de subsidiëring vind je in de meest onherbergzame oorden wifi – communiceren is een must tenslotte -, en ook de wijnbouw heeft door de EU subsidies een boost gekregen. Vinificatietechnieken zijn vernieuwd en de wijngaarden liggen er weer strak bij. Portugal kent veel inheemse druivenrassen zoals antão vaz, bical, sousã, touriga nacional, tinta roriz en zo kunnen we nog even doorgaan. Er zijn er zo’n 250. Portugal kent 14 wijnregio’s waaronder de Douro (Port), Bairrada, Alentejo en Minho (vinho verde).
Porto
Als je Porto zegt, of Douro, zeg je ook Vila Nova de Gaia. De wijnhuizen oftewel quinta’s die Port maken in de Douro streek verscheepten hun tonnen met wijn naar Vila Nova de Gaia waar ze rusten in de pakhuizen van de Port Shippers, die de Port letterlijk ‘verschepen’ dan wel exporteren. In de Douro is het te warm om de wijnen te laten rusten. Het klimaat in Porto en Villa Nova de Gaia is door de ligging bij de Atlantische Oceaan milder.
Door de voortschrijdende techniek is het niet meer persé nodig om de wijnen aan de kades in Vila Nova de Gaia te ouderen, dat kan ook op andere plekken in de stad, en zo kunnen de vele toeristen in Porto kelders bezoeken en lekker eten.
Portugal kent kortom vele kanten. Het Buro de Turismo nodigde ondergetekende eens uit kennis te maken met de luxe gastronomie en hospitality van Portugal. Het eerste bezoek was aan het nieuwe museum World of Wine.
WOW
In het hart van Porto, in de historische wijk van Vila Nova da Gaia, kunnen bezoekers met de wijn, de culinaire kunsten en de cultuur van Portugal kennis maken. Adrian Bridge kocht een aantal leegstaande gebouwen op, voerde er een rigoureuze opknapbeurt uit, en begon er weergaloze wijnverzamelplaats: World of Wine: 6 musea, 9 restaurants en winkels. Met het uitgebreide wijnmuseum, die over alle wijnen in de wereld gaat, kun je een zeer educatieve dag doorbrengen. Tot de hoogtepunten behoren een chocolademuseum en een wijnschool. World of Wine wordt nu al beschouwd als een topbezienswaardigheid in Porto en zal een verdere impuls geven aan de toeristische ontwikkeling van de stad.
Tophotels en gastronomie
In Villa Nova de Gaia, vlak bij de kade, ligt het redelijk nieuwe Lodge Wine and Business Hotel. Een luxehotel met een buitenzwembad en prachtige grote kamers. Het ontbijt is hier fenomenaal uitgebreid en in de grote lounge kun je heerlijk wegzakken in de stoelen en genieten van het wijnaanbod.
Bij de rivier die Porto in tweeën splitst ligt de wijk Ribeira. Kleine straatjes en veel horeca. Op het hoger gelegen deel in Porto ligt het historische oude centrum, dit is een UNESCO werelderfgoed sinds 1996. Het treinstation is getooid met de beroemde Portugese tegeltjes en niet ver vandaan zit de boekhandel Lello e Irmão. Deze zaak heeft een Gotische gevel en binnenin zijn de tienduizenden boeken uitgestald in donkerhouten boekenkasten. Midden in de winkel komen de trappen bij elkaar. Door de combinatie van Gotische gevel en de bijzondere trappen lijkt deze winkel zo uit de filmscenario’s van Harry Potter te komen. Naar verluidt komen ook veel Potterfans naar die winkel. Hoe het ook zij, je staat altijd in de rij, want iedereen wil naar binnen en dat kan natuurlijk niet tegelijkertijd.
In de oude stad vind je Maison Albar Le Monumental Palace. In alle opzichten een klassiek vijf sterren hotel met een fantastische service, een uitgelezen restaurant en een sfeervolle bar. De sommelier Diogo Sanchez Pereira geeft ondergetekende een uitgebreid inkijkje in zijn wijnkelder en laat zijn pareltjes proeven. Een bezoek aan dit memorabele hotel vergeet je niet snel.
Naast de karakteristieke Portugese restaurants – fel licht, TV aan, direct al kaasjes en tinnetjes met tonijnpasta op tafel – zijn er steeds meer fine dining restaurants. In het centrum van Porto serveert het restaurant Officina prachtig gerookt kalfsvlees en de meest gare lamsschouder die je kunt bedenken. En ook in Maison Albar zit een uitgelezen fine dining restaurant.
Port en meer
Port wordt gemaakt in de Douro streek in het noorden van Portugal. Let op: Douro spreek je uit als Dooruu met een diepe u. De wijngaarden liggen aan weerszijden van de rivier de Douro. De druivenstokken zijn geplant volgens het zgn. terrassenbouw. Via de terrassen kunnen de boeren makkelijker bij de druivenstokken. De Douro meandert door het dal en de streek is volgens velen een van de mooiste wijnstreken ter wereld.
Van Peso de Régu naar Pinhão is het 27 kilometer rijden, maar door de kronkelende N22 doe je er een half uur over. Iedere minuut van dat half uur ontvouwt het landschap van de Douro zich op een andere manier. De heuvels zijn hoger, lager of dieper gelegen. De terrassen waar de druivenstokken op staan, zijn net iets anders aangelegd dan een bocht eerder. En alles wat zich openbaart, is door mensenhanden aangelegd.
Pinhão ligt grofweg halverwege de rivier Douro in Portugal. Een eeuwenoud klein plaatsje waar alles draait om Port. In de omgeving van Pinhão liggen vele quinta’s. Het station is beroemd. Langs de Douro ligt een treintraject wat aanbevelingswaardig is. De reis begint dan in het Sao Bente station is Porto en gaat eerst naar Peso de Regua. Hier kan de reiziger overstappen op kleinere lijnen en dan per trein een soortgelijke route maken als de automobilist op de N222. Een prachtige ervaring. De Portugese tegels op het station bij Pinhão stellen allerlei activiteiten bij het wijnmaken voor. Het plaatsje telt een kleine duizend inwoners. Na dit plaatsje kan de liefhebber nog door tot aan Spanje of verder. Het landschap blijft schitterend.
Vooruitgang?
In de laatste jaren is de Douro sterk veranderd. Eerder kon je er een kanon afschieten zonder dat iemand het merkte. Anno 2022 zie je vele touringbussen over de kleine weggetjes rijden, zijn de kleine bootjes die over de Douro vervangen door kolossale cruises en zijn er vele hotels en restaurants bijgekomen. Daar moest je eerst naar zoeken.
Quinta da Pacheca is een voorbeeld van een wijnbedrijf wat met zijn tijd is meegegaan. Gasten kunnen een kamer krijgen in een kolossale eikenhouten vaten en het hotel organiseert voor vele gasten het gezamenlijk voeten stampen van de druiven en proeverijen. Het is een va et vient van touristen en op het parkeerterrein is het een drukte van jewelste. In het luxe hotel van Pancheca merk je overigens niet veel van de drukte, dat is een voordeel.
Portugese keuken
Wie eenmaal in Portugal is geweest zal deze karakteristieke keuken inderdaad niet licht vergeten. De stijl is simpel en eenvoudig. Veel Portugezen verkeren of verkeerden in lagere welstand, maar in de keuken weten zij van niets iets te maken. Vis speelt een hoofdrol in de Portugese keuken. Logisch in een land dat zoveel kust heeft. Het bekendste visgerecht van Portugal bacalhau, of gedroogde en gezouten kabeljauw, komt niet eens uit Portgal. De vis wordt geïmporteerd uit landen die grenzen aan de Noord-Atlantische oceaan of de Noord-Pacifische oceaan. Denk aan Rusland, IJsland, Noorwegen, Canada, Alaska en de VS. Dit zal vast wel komen doordat Portugal een zeevarende natie is en van over de hele wereld voedsel mee terugnam naar huis.
Portugezen schijnen per jaar gemiddeld zo’n 6 kilo bacalhau te eten en je ziet dan ook meerdere gerechten met bacalhau in de hoofdrol. Bacalhau à bras, met aardappel en roerei, is een favoriet gerecht. Gegrilde sardientjes of beter gezegd sardinhas grelhadas is een andere topper uit de Portugese keuken. Simpeler kan haast, de sardientjes gaan in zijn geheel op de grill en smullen maar. Inktvis, kokkels, garnalen, je vindt het allemaal in Portugal. We willen hier de pastel de nata niet onvermeld laten. Dit heerlijke roomzachte pasteitje komt uit Belém, waar ze er traditioneel Port bij schenken.
Kortom: Portugal kent vele gezichten.
Charlotte van Zummeren
